Nierstenen zijn vaste, kiezelachtige massa’s die zich in de urinewegen ontwikkelen van zout en mineralen die samen in de urine zijn samengeklonterd. Het proces, urolithiasis genaamd, kan resulteren in een kleine steen die gemakkelijk wordt gepasseerd tijdens het plassen of in een grotere steen die een ureter kan blokkeren (een van de twee buizen die urine uit de nier stuwen).
Symptomen
Wanneer zich een blokkade voordoet, kan een persoon vaak ondraaglijke pijn ervaren die van achteren en van de zijkanten naar het bekken, de lies en de geslachtsdelen straalt.
Andere symptomen zijn:
- het gevoel dat u voortdurend moet plassen (urinaire urgentie)
- intense verbranding wanneer u probeert te plassen
- koorts en koude rillingen
- bloed in uw urine
- misselijkheid en braken
- troebele urine of urine die slecht ruikt
- verlies van eetlust
- zweten
- rusteloosheid
Risicofactoren
De meeste nierstenen vormen het resultaat van zowel genetische als omgevingsfactoren. Mannen zijn meer vatbaar voor nierstenen dan vrouwen, net als mensen tussen de 30 en 60 jaar oud.
Andere risicofactoren zijn:
- hoge calciumspiegel in de urine
- uitdroging / niet genoeg vocht drinken
- een familiegeschiedenis van nierstenen
- obesitas
- diëten hoog in dierlijke eiwitten
- laag magnesiumgehalte in de voeding
- hoge natriuminname
- gefluorideerd water drinken
- buitensporige calcium-, vitamine C- of vitamine D-supplementen nemen
- overmatige activiteit van de bijschildklier
- jicht
Nierstenen komen ook vaker voor in de zuidelijke Verenigde Staten, waar de persistente, droge hitte en voedingsfactoren dragen bij aan hun ontwikkeling.
Als gevolg hiervan wordt het gebied vaak beschouwd als de "Kidney Stone Belt."
Types
Er zijn verschillende soorten nierstenen, die allemaal verband houden met verschillende biologische, omgevings-, genetische en voedingsoorzaken:
- Calciumstenen zijn het meest voorkomende type. Ze worden vaak gezien bij vrouwen in de postmenopauze die excessieve calcium- en vitamine D-supplementen innemen (respectievelijk meer dan 1000 mg en 400 IU’s).
- Urinezuurstenen komen voor bij mensen met een hoge urinezuurgraad (zoals bij jicht).
- Struvietstenen hebben de neiging zich te ontwikkelen als gevolg van een infectie.
- Cystine-stenen zijn zeldzaam en hebben de neiging in gezinnen te rennen.
Diagnose
Beeldvormingstests, inclusief röntgenstraling, echografie en computertomografie (CT-scan), kunnen worden gebruikt om de grootte en de exacte locatie van de steen aan te geven. Deze tests zijn uiterst nuttig bij het bepalen of de steen op natuurlijke wijze zal passeren of een meer agressieve behandeling vereist.
Behandelingen
Er zijn verschillende opvattingen over de behandeling van nierstenen. Vaak zijn beslissingen gebaseerd op de grootte en locatie van de steen. Specialistische training en ervaring zullen ook aangeven welke actie een uroloog waarschijnlijk zal ondernemen.
Conservatieve behandeling wordt het vaakst aangegeven bij mensen met kleinere stenen. De arts zal u adviseren om veel water te drinken en u pijnstillers te geven die de pijn helpen verdragen. U kunt ook worden gevraagd om een zeef bij de hand te hebben om de steen te vangen wanneer deze passeert, zodat deze in het laboratorium kan worden geanalyseerd. Dit kan helpen bepalen welk voedsel of welke factoren hebben geleid tot de formatie van de steen.
Voor grotere stenen kan een meer agressieve aanpak nodig zijn, waaronder:
- Extracorporale schokgolflithotripsie (ESWL) is een techniek die een gespecialiseerde machine gebruikt om een steen van buiten uw lichaam te breken, zodat u de steen gemakkelijker kunt passeren .
- Percutane nephrolithotomie (PCNL) houdt het inbrengen van een buis door een kleine incisie in om de nier te draineren.
- Een ureteroscoop (een klein, buisachtig instrument uitgerust met een camera) kan in de urethra (de opening waardoor urine uit het lichaam wordt verdreven) worden gestoken om de steen handmatig te extraheren of in kleine stukjes te breken.
Preventie
Er zijn verschillende manieren om nierstenen te voorkomen als u ze in het verleden heeft gehad of het risico loopt om ze te ontwikkelen:
- Drink meer water om de urinewegen voortdurend te spoelen.
- Vermijd het drinken van meer dan één tot twee kopjes cafeïnehoudende drank per dag.
- Beperk uw inname van cola of dranken die fosforzuur bevatten.
- Eet minder dierlijke eiwitten en geraffineerde suikers.
- Verhoog uw natuurlijke inname van citroenzuur, met name van citroen- of limoensap.
- Vermijd voedingsmiddelen die fructoserijke glucosestroop bevatten.
- Vermijd overdadige suppletie met vitamine C.
- Beperk uw inname van geconcentreerd citrussap, chocolade, bier, thee of donkergroene groenten voor oxalaatstenen.
- Voor calciumstenen, beperk je zoutinname
- Verminder voor urinezuurstenen je inname van vlees, vis en gevogelte.
- Vermijd overdadige calcium- en vitamine D-suppletie als u postmenopauzaal bent.
Uw arts kan ook een diureticum, cellulosefosfaat of kaliumcitraat voorschrijven om de calciumafscheiding te vergemakkelijken als u calciumstenen heeft gehad.
