Naarmate we meer en meer leren over hoe onze genen onze gezondheid beïnvloeden, wordt het steeds duidelijker dat voedsel op unieke manieren op iedereen van invloed is. Dat is de focus van een nieuw veld genaamd nutrigenomics: de studie van hoe voeding ons beïnvloedt op genetisch niveau, en hoe onze voedingskeuzes de functie van onze genen kunnen veranderen.
Volgens voorstanders van nutrigenomics kan deze wetenschap de weg vrijmaken voor meer persoonlijk – en, op zijn beurt, effectiever – advies over hoe en wat te eten.
Daartoe kunnen genetische tests op een dag bepalen welk specifiek voedsel u kan helpen om een betere gewichtscontrole en een betere bescherming tegen chronische ziekten zoals hartaandoeningen, diabetes en kanker te bereiken.
Het gezondheidsvoordeel van Nutrigenomics
Mede dankzij doorlopend nutrigenomics-onderzoek begrijpen we nu dat individuele variaties in onze genetische samenstelling een rol spelen bij factoren als eetlust, metabolisme, bloedsuikerreactie en de vorming van vetcellen. Vanwege deze genetische variatie, kan algemeen dieetadvies slechts zo ver gaan om ons te helpen onze gezondheid te behouden en ons gewicht te beheersen.
Het is zelfs zo dat het ontbreken van meer gepersonaliseerde, genuanceerde voedingsadviezen kan bijdragen aan ons voortdurende falen om zaken als de obesitas-epidemie aan te pakken. Door het vervangen van one-size-fits-all-aanbevelingen met een genetisch aangepaste voedingsaanpak, suggereren voorstanders dat individuen eerder geneigd zijn om zich aan dat advies te houden en langdurig welzijn te bereiken.
De wetenschap achter Nutrigenomics
Op dit moment is er een gebrek aan grootschalige langetermijnstudies die kijken naar de effectiviteit van nutrigenomics-gebaseerd voedingsadvies. Toch geeft een groeiend aantal onderzoeken aan dat genetisch gebaseerde gepersonaliseerde diëten je gezondheid kunnen verbeteren.
Dit onderzoek omvat een studie gepubliceerd in het tijdschrift Cell in 2015, waarin werd vastgesteld dat gepersonaliseerde voeding kan helpen bij de beheersing van de bloedsuikerspiegel (een sleutelfactor bij de preventie en het beheer van diabetes).
Voor deze studie begonnen onderzoekers met het verzamelen van gegevens over 800 personen in de loop van een week. De gegevens zijn verzameld via verschillende methoden, waaronder bloedsuikermonitoring, bloedtests, gezondheidsenquêtes en zelfgerapporteerde informatie over voedselinname. Bij het analyseren van deze gegevens ontdekten de onderzoekers dat verschillende studiedeelnemers sterk verschillende bloed-suikerreacties toonden op hetzelfde voedsel (en dat deze individuele responsen van dag tot dag consistent bleven).
Als een voorbeeld van hun bevindingen over de geïndividualiseerde effecten van bepaald voedsel, verwijzen de auteurs van het onderzoek naar een studie-deelnemer van middelbare leeftijd met obesitas en pre-diabetes. Hoewel deze deelnemer tomaten in haar dieet had opgenomen als onderdeel van haar inspanningen om gezond te eten, toonden tests die tijdens het onderzoek werden uitgevoerd aan dat het eten van tomaten haar bloedsuiker echt deed stokken.
Nadat de eerste fase van deze studie was voltooid, ontwikkelden onderzoekers een algoritme om gepersonaliseerde bloedglucosereacties op ‘real-life meals’ te voorspellen. Vervolgens plaatste het onderzoeksteam 26 extra studiedeelnemers op aangepaste, genetisch gebaseerde diëten. De resultaten toonden aan dat het volgen van dit gepersonaliseerde voedingsadvies de bloedsuikerspiegel na de maaltijd van de deelnemers verminderde.
Er zijn ook aanwijzingen dat genetisch gebaseerd voedingsadvies zou kunnen leiden tot grotere verbeteringen in eetgewoonten, in vergelijking met meer algemene voedingsaanbevelingen. In een studie gepubliceerd in het tijdschrift PLoS One in 2014 hebben onderzoekers bijvoorbeeld 138 gezonde jonge volwassenen toegewezen aan twee studiegroepen: een die op DNA gebaseerde voedingsadviezen ontving voor vier verschillende voedingscomponenten (inname van cafeïne, natrium, vitamine C). en suiker), en een die standaard voedingsadvies voor dezelfde componenten ontving.
Na drie maanden begonnen diegenen die op DNA gebaseerd voedingsadvies kregen, verbeteringen in hun dieet aan te tonen.
Na 12 maanden waren die verbeteringen nog groter. Onderzoeksdeelnemers die geïnformeerd werden dat ze een versie van een gen droegen gekoppeld aan zoutinname en hoge bloeddruk verminderden hun natriuminname in hogere mate, vergeleken met degenen die standaard advies kregen voor de inname van natrium.
Een studie die in American Journal of Clinical Nutrition in 2017 werd gepubliceerd, toonde bovendien aan dat genetisch gebaseerde voeding gewichtsverlies kan bevorderen door zich te richten op aan obesitas gerelateerde genetische kenmerken.
Nutrigenomics en gepersonaliseerde voeding
In de afgelopen jaren zijn een aantal bedrijven begonnen met het aanbieden van persoonlijke dieetbegeleiding op basis van genetische tests. Deskundigen op het gebied van nutrigenomics waarschuwen echter dat dergelijk advies mogelijk niet wetenschappelijk verantwoord is. Omdat interacties tussen voedingsstoffen en het genoom zo complex zijn, is er nog veel meer onderzoek nodig om te begrijpen hoe nutrigenomics u kan helpen een beter dieet op te bouwen.
