Van light frisdranken tot suikervrije desserts en snoepjes, suikervervangers zijn praktisch overal tegenwoordig. Ooit beschouwd als een wondermiddel voor het verminderen van het risico van voedselgerelateerde gezondheidskwesties (obesitas, diabetes, tandbederf), worden kunstmatige zoetstoffen tegenwoordig steeds kritischer bekeken door sommigen die suggereren dat ze misschien niet zo veilig zijn als we denken.
Soorten suikervervanging
De term "suikervervanger" verwijst naar zowel zoetzure natuurlijke samenstellingen anders dan tafelsuiker (sucrose) en kunstmatig gesynthetiseerde zoetstoffen geproduceerd door chemische synthese.
Natuurlijk zoete verbindingen omvatten stoffen zoals sorbitol in appels en glucosestroop, lactose heeft melk gevonden en xylitol heeft wat fruit en groenten gevonden. Het zijn inherent zoete stoffen met verschillende gradaties van zoetheid.
Kunstmatig gesynthetiseerde verbindingen komen niet uit de natuur en omvatten populaire merken als Equal (aspartaam), Splenda (sucralose) en Sweet’N Low (sacharine). Stevia, een product dat vaak als kunstmatig wordt beschouwd, is eigenlijk afgeleid van de Steviarebaudianaplant.
Van suiker tot kunstmatige zoetstoffen
De meeste mensen zijn zich bewust van de gevaren van het eten van te veel suiker. De huidige epidemie van obesitas, diabetes, hartziekte, hypertensie en nierziekte is grotendeels het gevolg van de overmatige hoeveelheden sucrose die de gemiddelde Amerikaan verbruikt. Het is een toestand die door gezondheidsfunctionarissen wordt aangeduid als een ‘cardiorenale epidemie’, waarbij hart- en nierziekten met een hoge snelheid direct verband houden met het voedsel dat we eten, inclusief suiker.
Als reactie op deze epidemie zijn suikersurrogaten agressief op de markt gebracht als middel om letterlijk "ook je cake te nemen en op te eten". Helaas is deze oplossing niet zo eenvoudig als het klinkt, en we zijn ons gaan realiseren dat suikervervangers ons lichaam op complexe en vaak tegenstrijdige manieren beïnvloeden.
Kunstmatige zoetstoffen vergelijken
In een uitgebreid onderzoek dat in 2012 werd uitgevoerd, beweerde de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) dat kunstmatige zoetstoffen "veilig zijn voor de algemene bevolking onder bepaalde gebruiksomstandigheden". Dit omvatte aanbevelingen om de door het bureau geschetste aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) niet te overschrijden.
Van de momenteel goedgekeurde zoetstoffen heeft de FDA een reeks onderzoeken uitgevoerd om vast te stellen wat, voor zover mogelijk, het publiek moet hebben over hun gebruik. Van de drie meest populaire producten:
- Aspartaam (Equal) was een van de eerste in massa geproduceerde suikervervangers en heeft in die tijd een behoorlijk deel van de controverse opgeëist. Hoewel er vroege zorgen waren over de link van aspartaam naar leukemie, lymfoom en hersenkanker, is het officiële woord vandaag van zowel de FDA als het National Cancer Institute dat er geen verband is gevonden.
- Van sarcharine (Sweet’N Low) werd gemeld dat het blaaskanker bij laboratoriumratten veroorzaakt; hetzelfde effect is niet waargenomen bij mensen. Deze vroege angsten leidden ertoe dat Canada het product in 1977 verbood. De VS deden bijna hetzelfde, maar verplichtten het product om een waarschuwingslabel te dragen. Deze eis werd in 2001 opgeheven nadat onderzoek uit het National Toxicology-programma concludeerde dat sacharine geen carcinogene (kankerverwekkende) eigenschappen had.
- Sucralose(Splenda) werd ontdekt in 1976 en werd in 1998 vrijgegeven in de Verenigde Staten. De FDA heeft bijna 100 studies uitgevoerd en vond geen bekende associatie tussen sucralose en kanker of hartziekten.
Nadelige fysiologische effecten
Het feit dat de FDA kunstmatige zoetstoffen als veilig voor menselijke consumptie beschouwt, mag niet suggereren dat ze ongestraft kunnen worden gebruikt. Hoewel kunstmatige zoetstoffen in staat zijn om het gevoel van suiker na te bootsen, kan de fysiologische reactie op hun gebruik vaak heel anders zijn.
Normaal reageert de reactie van het lichaam op sucrose om de eetlust te verminderen en een gevoel van volheid te creëren, waardoor de calorie-inname wordt verminderd.
Hetzelfde antwoord lijkt niet te gebeuren met kunstmatige zoetstoffen, waardoor de bewering dat ze "dieetproducten" zijn, wordt ondermijnd. Dit fenomeen wordt ‘calorische compensatie’ genoemd, waarbij mensen vaak blijven eten, ondanks dat ze geen honger hebben.
Tegelijkertijd kunnen kunstmatige zoetstoffen een insulinepiek teweegbrengen, iets wat diabetici zich mogelijk niet realiseren wanneer ze bepaalde "diabetische" snoepjes eten. Samen kunnen deze effecten de beloofde winsten van mensen die zwaarlijvig of diabetisch zijn of aan chronische nieraandoeningen lijden, terugnemen.
In 2012 hebben de American Heart Association en de American Diabetes Association een verklaring uitgegeven waarin ze allebei een bewaakt knikje gaven naar kunstmatige zoetstoffen, waarmee ze hun ‘gepast gebruik’ bevestigden als onderdeel van een goed geïnformeerde dieetstrategie. De verklaring benadrukte ook de risicocalculatiecompensatie en waarschuwde consumenten tegen het gebruik van zoetstoffen als een "magische kogel" om obesitas en diabetes te bestrijden.
