U hebt mogelijk gehoord dat longblaasjes een belangrijke rol spelen bij de ademhaling, of dat u een medische aandoening heeft die deze structuren in uw lichaam heeft aangetast. Wat is een alveole precies, en wat is er anatomie en functie? Laten we eens kijken naar de antwoorden op deze vragen, evenals naar de rol die alveoli kunnen spelen in de ziekte.
Alveolen: definitie en functie
Alveoli vormen een belangrijk onderdeel van het ademhalingssysteem, waarvan de functie is het uitwisselen van zuurstof- en koolstofdioxidemoleculen van en naar de bloedbaan.
Deze kleine, ballonvormige luchtzakjes zitten helemaal aan het einde van de ademhalingsboom en zijn in clusters door de longen gerangschikt.
Er zijn miljoenen longblaasjes in het menselijk lichaam met een oppervlakte van ongeveer 70 vierkante meter. Als ze van het begin tot het eind werden afgeplat en uitgerekt, konden ze een hele tennisbaan bedekken.
Anatomie: de luchtstroom van en naar de longblaasjes in kaart brengen
Alveoli zijn het eindpunt van het ademhalingssysteem dat begint wanneer we lucht in de mond of neus inhaleren. De zuurstofrijke lucht reist via de luchtpijp en vervolgens via de rechter of linker bronchus in een van de twee longen. Vanaf daar wordt de lucht door kleinere en kleinere doorgangen, bronchiolen genaamd, langs het alveolaire kanaal geleid, totdat het uiteindelijk een individuele alveole binnentreedt.
Elke alveolus is bekleed met een vloeibare laag die bekend staat als oppervlakteactieve stof en die de oppervlaktespanning en de vorm van de luchtzak handhaaft. De alveolus zelf is omgeven door een netwerk van capillairen die zuurstof naar de bloedbaan en kooldioxide transporteren weg van de bloedbaan.
Op dit knooppunt diffunderen zuurstofmoleculen door een enkele cel in een alveolus en vervolgens een enkele cel in een capillair om de bloedbaan binnen te komen. Tegelijkertijd diffunderen koolstofdioxidemoleculen, een bijproduct van cellulaire ademhaling, terug in alveole, waar ze via de neus of mond uit het lichaam worden verdreven.
Tijdens het inademen nemen de haarvaatjes toe naarmate de negatieve druk in de borstkas wordt gecreëerd door samentrekking van het diafragma. Tijdens uitademing ontspannen de alveolen (terugveren) terwijl het diafragma ontspant.
Structuur van de longblaasjes
Alveoli zijn kleine ballonvormige structuren en zijn de kleinste doorgang in het ademhalingssysteem. De longblaasjes zijn slechts één cel dik, waardoor relatief gemakkelijk zuurstof en kooldioxide tussen de longblaasjes en de capillair kunnen stromen. Eén kubieke millimeter bevat 170 longblaasjes en het oppervlak van longblaasjes is gemiddeld 70 vierkante meter. Het aantal longblaasjes verschilt tussen mensen en grotere longen hebben meer longblaasjes.
Medische condities met betrekking tot de longblaasjes
Er zijn een aantal medische aandoeningen die direct van invloed kunnen zijn op de longblaasjes (die we longafwijkingen noemen). Deze ziekten kunnen ervoor zorgen dat de longblaasjes ontstoken raken en littekens krijgen of dat ze zich vullen met water, pus of bloed.
Onder de aandoeningen waarbij de alveoli betrokken zijn:
- Emfyseem is een aandoening waarbij de ontsteking in de longen de verwijding en vernietiging van longblaasjes veroorzaakt. Naast het verlies van longblaasjes, beginnen de celwanden van luchtzakken te harden en verliezen ze hun elasticiteit. Dit maakt het moeilijk om lucht uit de longen te verdrijven (een aandoening die luchtvallen wordt genoemd). Dit verklaart waarom uitademen in plaats van inhaleren meestal moeilijker is bij mensen met emfyseem. Dit onvermogen om lucht uit te drijven, leidt tot verdere dilatatie van de longblaasjes, en net als een paar ondergoed dat zijn elasticiteit verliest wanneer het te ver uitgerekt wordt, verliezen de aveoli dit vermogen ook.
- Longontsteking is een infectie die de alveoli in één of beide longen doet opbranden en ertoe kan leiden dat de luchtzakjes zich vullen met pus.
- Tuberculose is een besmettelijke bacteriële aandoening die wordt gekenmerkt door de groei van knobbeltjes in de weefsels van de longen. De ziekte infecteert voornamelijk de longblaasjes doordat bacteriën worden geïnhaleerd, een pus vormt zich in de avleoli zoals bij pneumonie hierboven.
- Bronchioloalveolair carcinoom (BAC) is een vorm van longkanker die nu in plaats daarvan wordt beschouwd als een subtype van longadenocarcinoom. Deze kankers beginnen in de longblaasjes en worden vaak diffuus in één of beide longen gevonden.
- Acute respiratory distress syndrome (ARDS) is een levensbedreigende longaandoening die voorkomt dat zuurstof in de longen terechtkomt naarmate de vloeistof zich in de longblaasjes begint te verzamelen. ARDS komt veel te vaak voor bij ernstig zieke patiënten.
- Respiratoir distress-syndroom (RDS) wordt gezien bij te vroeg geboren baby’s van wie de lichamen nog niet genoeg oppervlakteactieve stoffen hebben geproduceerd om de longblaasjes te vullen. Zonder oppervlakteactieve stof om de longblaasjes open te houden, neemt het oppervlak van de longen af, wat de ademhaling des te moeilijker maakt.
- Longoedeem is een aandoening die wordt veroorzaakt door overmatige vloeistof in de longen die zich verzamelt in de longblaasjes en kan leiden tot respiratoire insufficiëntie.
Het effect van sigaretten op de longblaasjes
Als een enkele risicofactor voor longziekte is het bekend dat tabaksrook op elk niveau de luchtwegen beïnvloedt. Dit omvat de longblaasjes.
De longblaasjes zijn gemaakt van collageen en elastine, waardoor de luchtzakjes elastisch zijn. Op dezelfde manier dat sigaretten het collageen en elastine in je huid beschadigen (wat leidt tot versnelde rimpels en veroudering), kunnen ze ook de productie van deze stoffen in je longblaasjes ondermijnen. Dientengevolge neemt de elastische terugslag van de longblaasjes af naarmate de celwanden beginnen te verdikken en uitharden als gevolg van de montageschade.
Sigarettenrook beïnvloedt ook hoe de longblaasjes werken, waardoor schade tot op moleculair niveau wordt veroorzaakt. Het verstoort het vermogen van ons lichaam om zichzelf te herstellen als gevolg van een infectie of trauma. Als zodanig kan de alveolaire schade ongehinderd doorgaan, omdat de longen aanhoudend worden blootgesteld aan toxische dampen.
Kort overzicht van de longblaasjes
De longblaasjes vormen een van de belangrijkste functies die ons lichaam uitvoert. Ze zijn de poort waardoor zuurstof onze bloedbaan binnenkomt en de primaire manier waarop sommige afvalproducten van het metabolisme (kooldioxide) het lichaam verlaten.
Ziekten die de longblaasjes aantasten, kunnen ertoe leiden dat minder zuurstof wordt afgegeven aan de weefsels van ons lichaam en bijgevolg kan dit leiden tot schade (door hypoxie) aan elk groot orgaan.
