Psychosomatische aandoeningen worden vaak verkeerd begrepen. De term wordt gebruikt wanneer een psychiatrisch probleem, zoals depressie, angst of een andere verstoring, zich manifesteert als schijnbaar niet-gerelateerde fysieke symptomen.
Om een diagnose van een psychosomatische stoornis te stellen, mag er geen andere medische verklaring voor de symptomen zijn. Dit is niet ongebruikelijk. Eén enquête heeft zelfs gesuggereerd dat maar liefst 5 procent van de klachten in de eerstelijnszorg die zijn die niet kunnen worden verklaard door een bekende medische aandoening, toxine of medicatie.
Hoewel niet al deze gevallen psychosomatisch zijn, is het zeker niet ongebruikelijk dat problemen met stress, stemming of andere psychiatrische stoornissen op ogenschijnlijk ongebruikelijke manieren optreden.
Hoewel het spectrum van psychosomatische klachten erg breed is, omvatten enkele van de beter beschreven aandoeningen:
Somatisatiestoornis
Om een formele diagnose van een somatiseringsstoornis te maken, heeft een persoon vier pijnsymptomen nodig, twee gastro-intestinale symptomen (zoals diarree of obstipatie), één seksueel probleem, en één pseudo-neurologisch probleem. Deze klachten kunnen dramatisch zijn, maar kunnen ook komen en gaan. Deze symptomen gaan vaak gepaard met symptomen van angst of een stemmingsstoornis. Bovendien, omdat patiënten met deze problemen vaak naar meerdere artsen gaan die proberen een andere diagnose te stellen dan een somatiseringsstoornis, kunnen ze ook last hebben van bijwerkingen van veel verschillende medicijnen.
Als de hoofdsymptomen niet kunnen worden toegeschreven aan een bekende algemene medische aandoening of de directe effecten van een bepaalde stof, of als de fysieke klachten en de resulterende stoornis groter zijn dan wat zou worden verwacht op basis van het fysieke onderzoek, de geschiedenis en laboratoriumstudies, zou de patiënt voldoet aan de meeste criteria voor een diagnose van een somatiseringsstoornis.
Het resterende DSM-IV-criterium is dat de symptomen niet ‘opzettelijk geproduceerd of geveinsd’ moeten zijn. Dit is belangrijk om op te merken – door een diagnose van somatisatiestoornis te stellen, moet een arts geloven dat de patiënt op geen enkele manier de symptomen vervalst.
Conversiestoornis
Conversiestoornis wordt ook niet opzettelijk geproduceerd of gesimuleerd.
Nogmaals, de symptomen moeten niet passen bij een andere bekende diagnose. Bij een conversiestoornis lijken de symptomen meer op een puur neurologische aandoening. De symptomen van een conversiestoornis beïnvloeden bijvoorbeeld meestal de vrijwillige motorische of sensorische functie. Dit kan zowat elk denkbaar neurologisch tekort zijn. Gevallen van abnormaal lopen, veranderingen van het gezichtsvermogen, sensorische veranderingen, pijn en toevallen zijn allemaal beschreven. Sommige aanzettende stressor gaat meestal vooraf aan de symptomen; deze stressfactor kan echter jaren voordat de symptomen beginnen gebeuren.
Hypochondrie
Hoewel hypochondrie van oudsher is geclassificeerd als psychosomatisch ziektebeeld, is het misschien beter als een fobie te beschouwen. Bij hypochondrie gaat het om iemand die gelooft dat ze ernstig ziek zijn, ondanks dat ze adequaat is geëvalueerd en alle medische bewijzen wijzen op het tegendeel. Net als de psychosomatische stoornissen die hierboven zijn besproken, hebben mensen met hypochondrie meestal een geschiedenis van meerdere artsen geweest en kunnen ze niet gerustgesteld worden, ongeacht hoeveel artsen hen vertellen dat er niets medisch mis met hen is.
Wat betekenen deze diagnoses eigenlijk?
De oude zin "het zit allemaal in je hoofd" omvat veel van wat een diagnose van een psychosomatische stoornis zo problematisch maakt.
In werkelijkheid zijn veel neurologische klachten "alles in uw hoofd". De ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, epilepsie en vele andere neurologische problemen zijn allemaal te wijten aan problemen met de manier waarop de neuronen van de hersenen met elkaar communiceren. Hetzelfde geldt ook voor depressie, stemmingsstoornissen, angstgevoelens en meer. In wezen zijn al deze stoornissen vergelijkbaar doordat ze worden veroorzaakt door disfunctioneren van de hersenen. Het feit dat psychiaters één soort aandoening beheersen en neurologen de ander beheersen, is meestal om historische redenen, niet omdat de ziekten fundamenteel anders zijn.
Maar de term "alles in uw hoofd" is niet alleen zo vaag dat ze nutteloos is, het is ook ongunstig.
Naarmate onze cultuur zich ontwikkelde, werden de biochemische veranderingen die depressie en angst veroorzaken op de een of andere manier minder acceptabel en meer gestigmatiseerd dan de biochemische veranderingen die de ziekte van Parkinson veroorzaken. Noch zijn onder controle van het slachtoffer. Meer accepteren van de een is niet alleen oneerlijk, maar zorgt er ook voor dat mensen weerstand bieden aan de diagnose van een psychiatrische aandoening, zelfs als die diagnose hen kan helpen de behandeling te krijgen die ze nodig hebben.
Velen verzetten zich tegen de mogelijkheid dat hun symptomen psychiatrisch van oorsprong zijn, omdat ‘ze zich zo echt voelen’. Misschien bedoelen ze dat de symptomen niet onder hun controle zijn. Dit is absoluut waar. Het is cruciaal om te erkennen dat de symptomen van psychosomatische ziekte niet denkbeeldig zijn. De symptomen zijn niet vervalst.
Het is ook cruciaal om te erkennen dat iemand met een psychosomatische stoornis iemand niet "gek" maakt. Hoewel sommige mensen met psychosomatische aandoeningen ook andere psychiatrische aandoeningen hebben, doen velen dat niet. De symptomen worden simpelweg ingegeven door een psychiatrische stoornis die net zo vaak voorkomt als hoge stress of angstgevoelens. Bovendien zijn veel artsen van mening dat psychosomatische storingen het gevolg zijn van gevoelens die niet op andere manieren tot uitdrukking kunnen worden gebracht. In Freudiaanse termen zijn deze gevoelens misschien onbewust, zodat je je er niet eens van bewust bent.
Ik vind het soms nuttig om het fenomeen psychosomatische symptomen te vergelijken met de meer bekende blos. Niemand denkt er twee keer over na als iemand zich schaamt als hij zich schaamt. Dit is een duidelijk voorbeeld van een emotie die een fysiek symptoom veroorzaakt dat buiten de controle van de persoon valt. Een psychosomatische aandoening is vergelijkbaar, maar in plaats van blozen vanwege verlegenheid of trillen vanwege angstgevoelens, kunnen de hersenen uiting geven aan ongemak door het lichaam op minder gebruikelijke manieren te laten handelen. Net zoals het ongepast zou zijn om gewone blozen te behandelen met een medicijn dat bedoeld is om meer ernstige bloeistoornissen te behandelen, zoals carcinoïd syndroom, zou het ongepast zijn om tremor te behandelen als gevolg van een psychiatrische ziekte zoals angst met een medicijn dat is bedoeld voor de ziekte van Parkinson.
Een zilveren voering
Hoewel het op dat moment misschien niet het gevoel heeft dat het gediagnosticeerd is met een psychosomatische aandoening, is dit geweldig nieuws. Artsen die deze diagnose stellen, zouden meer ernstige, levensbedreigende ziektes hebben uitgesloten die uw symptomen zouden kunnen veroorzaken. Een diagnose van een psychosomatische ziekte kan ook voorkomen dat u talrijke medicijnen krijgt voorgeschreven in een vruchteloze poging om uw ziekte te behandelen, waardoor u wordt beschermd tegen verschillende bijwerkingen. Bovendien vinden veel patiënten met psychosomatische ziekten dat hun symptomen verbeteren wanneer het onderliggende probleem wordt herkend.
Zoals ik heb uitgelegd, staan alle psychosomatische aandoeningen bekend als diagnoses van uitsluiting, wat betekent dat het noodzakelijk is om een grondiger onderzoek te doen naar meer ernstige ziekten voordat de diagnose wordt gesteld. Het is belangrijk dat artsen openstaan voor patiënten met een diagnose van een psychosomatische aandoening, zodat ze een ernstige ziekte niet over het hoofd zien. Het is net zo belangrijk dat patiënten open blijven staan voor de diagnose van een psychosomatische ziekte, zodat ze de hulp kunnen krijgen die ze nodig hebben als deze diagnose correct is. Het is een goed idee om een tweede en zelfs een derde mening te krijgen, maar men moet voorzichtig zijn met onnodige en invasieve testen of behandelingen. Het verkrijgen van een mening van een psychiater of een psycholoog kan helpen meer van uw vragen te beantwoorden. Als er niets anders is, hebben veel mensen met slopende neurologische symptomen emotionele problemen als gevolg, en kan een professional in de geestelijke gezondheidszorg helpen.
