Myelodysplastisch syndroom, of MDS, omvat een verscheidenheid aan aandoeningen die het functioneren van het beenmerg beïnvloeden. Beenmerg maakt nieuwe rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes voor stolling, dus slechte mergfunctie kan leiden tot bloedarmoede, laag aantal cellen en andere problemen.
Grote zorgen met MDS zijn a) deze lage tellingen en alle gerelateerde problemen; en b) de mogelijkheid dat MDS evolueert naar kanker – acute myeloïde leukemie of AML.
Verschillende soorten MDS worden heel anders behandeld. Niet alle MDS-therapieën zijn geschikt voor elke patiënt met MDS. Opties voor MDS-behandeling omvatten ondersteunende zorg, therapie met lage intensiteit, intensieve therapie en / of klinische proeven.
Behandelingsoverwegingen
Wanneer u uw MDS-behandelplan met uw arts bespreekt, kunnen de zogenaamde patiëntgerelateerde factoren erg belangrijk zijn. Voorbeelden van patiëntgerelateerde factoren zijn onder meer:
- Hoe u met dagelijkse activiteiten voor de MDS-diagnose opschiet
- Andere medische aandoeningen die u heeft
- Uw leeftijd
- De financiële kosten van verschillende behandelingen
- Welke risico’s van de behandeling zijn acceptabel voor u
Kenmerken van uw specifieke vorm van MDS zijn ook erg belangrijk. Voorbeelden van specifieke kenmerken en bevindingen zijn onder meer:
- Markers en resultaten van genetische testen van uw beenmerg, die helpen bij het bepalen van de beschikbare opties, de waarschijnlijkheid dat uw MDS doorgaat naar leukemie en welke uitkomsten verwacht kunnen worden van bepaalde therapieën .
- Hoe uw MDS het aantal gezonde cellen in uw circulerend bloed beïnvloedt
- Hoe ernstig uw ziekte is in termen van het aantal onrijpe "ontploffingscellen" in uw merg
Uw doelen voor wat u uit de behandeling wilt krijgen, spelen ook een rol bij het plan. Voorbeelden van verschillende behandelingsdoelen zijn:
- Gewoon om je beter te voelen
- Beperk je behoefte aan zoveel transfusies
- Verbeter je bloedarmoede, neutropenie en trombocytopenie
- Verlos een remissie
- Behandel je MDS
Kijk en wacht
Voor patiënten met een laag-risico MDS zoals bepaald door het International Prognostic Scoring System, of IPSS, en stabiele complete bloedtellingen (CBC), soms is de beste benadering van therapie observatie en ondersteuning, waar nodig.
In dit geval moet u worden gecontroleerd op veranderingen in uw beenmerg die kunnen wijzen op progressie van de ziekte. Reguliere CBC’s, evenals beenmergaspiraat en biopsie, kunnen deel uitmaken van de monitoring.
Ondersteunende zorg
Ondersteunende zorg verwijst naar therapieën die worden gebruikt om de MDS te behandelen en te beheren; deze behandelingen kunnen de toestand van een persoon aanzienlijk verbeteren, maar ze stoppen niet langer met het daadwerkelijk aanvallen van de cellen die de MDS veroorzaken.
Transfusies
Als uw bloedtellingen beginnen te dalen en u symptomen ervaart, kunt u baat hebben bij een transfusie van rode bloedcellen of bloedplaatjes. De beslissing om een transfusie te ondergaan hangt af van andere medische aandoeningen die u heeft en hoe u zich voelt.
IJzeroverbelasting en chelatietherapie
Als u elke maand meerdere bloedtransfusies nodig heeft, riskeert u een aandoening die ijzerstapeling wordt genoemd.
De hoge ijzerconcentraties in rode bloedceltransfusies kunnen de ijzeropslag in uw lichaam verhogen. Zulke hoge niveaus van ijzer kunnen je organen beschadigen.
Artsen kunnen ijzerstapeling van meerdere transfusies behandelen en voorkomen met behulp van medicijnen die ijzerchelatoren worden genoemd, waaronder orale therapie, deferasirox (Exjade) of een infusie genaamd deferoxaminemesylaat (Desferal). Praktijkrichtlijnen van het National Comprehensive Cancer Network, of NCCN, bieden criteria die uw arts kan gebruiken om te beslissen of u ijzerchelatietherapie nodig heeft.
GroeifactorenBepaalde mensen met MDS-anemie kunnen baat hebben bij het ontvangen van groeifactoren, de zogenaamde erytropoëtine-stimulatiemiddelen of -eiwitten (ESA’s).
Voorbeelden van ESA’s zijn epoëtine alfa (Eprex, Procrit of Epogen) of de langer werkende darbepoetin alfa (Aranesp). Deze medicijnen worden toegediend als een injectie in uw vetweefsel (subcutane injectie). Hoewel deze medicijnen niet voor alle MDS-patiënten nuttig zijn, kunnen ze in sommige gevallen helpen om bloedtransfusies te voorkomen.
Uw arts kan aanbieden om u te laten beginnen met een koloniestimulerende factor, zoals G-CSF (Neupogen) of GM-CSF (leukine), als uw aantal witte bloedcellen laag wordt als gevolg van uw MDS. Kolonie-stimulerende factoren helpen om je lichaam te stimuleren meer ziekte te produceren tegen witte bloedcellen, neutrofielen genaamd. Als uw aantal neutrofielen laag is, loopt u een hoger risico om een gevaarlijke infectie te ontwikkelen. Let op tekenen van infectie of koorts en raadpleeg een zorgverlener zo snel mogelijk als u zich zorgen maakt.
Lage intensiteitstherapie
Lage intensiteitstherapie verwijst naar het gebruik van lage intensiteit chemotherapie of middelen die bekend staan als biologische reactiemodificatoren. Deze behandelingen worden hoofdzakelijk in de polikliniek gegeven, maar sommige van deze behandelingen kunnen achteraf ondersteunende zorg of incidentele ziekenhuisopname vereisen, bijvoorbeeld om een resulterende infectie te behandelen.
Epigenetische therapie
Een groep medicijnen genaamd hypomethylerende of demethylerende stoffen zijn de nieuwste wapens in de strijd tegen MDS.
Azacitidine (Vidaza) is door de FDA goedgekeurd voor gebruik in alle Frans-Amerikaans-Britse (FAB) classificaties en alle IPSS-risicocategorieën van MDS. Dit medicijn wordt over het algemeen toegediend als een subcutane injectie gedurende 7 dagen op een rij, elke 28 dagen gedurende ten minste 4-6 cycli. Studies van azacitidine hebben responspercentages van 60 procent laten zien, waarbij ongeveer 23 procent gedeeltelijke of volledige remissie van hun ziekte bereikt. Azacitidine veroorzaakt vaak een initiële daling van het aantal bloedcellen die mogelijk niet herstelt tot na de eerste één of twee cycli.
Een ander type hypomethylerend agens dat wordt gebruikt in de behandeling van MDS is decitabine (Dacogen). Zeer vergelijkbaar in structuur met azacitidine, het is ook door de FDA goedgekeurd voor alle soorten MDS. Het behandelingsregime was over het algemeen geassocieerd met toxiciteiten van het lage-intensiteitstype en daarom wordt het ook beschouwd als therapie met lage intensiteit. Decitabine kan intraveneus of subcutaan worden gegeven. Eén studie waarbij decitabine gedurende 5 dagen intraveneus werd toegediend, vertoonde een complete remissie van bijna 40 procent. Alternatieve doseringsregimes worden onderzocht.
Immunosuppressieve therapie en biologische responsmodificatoren
Bij MDS worden rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes gedood of sterven voordat ze volwassen genoeg zijn om uit het beenmerg in de bloedbaan te worden afgegeven. In sommige gevallen zijn lymfocyten (een soort witte bloedcellen) hiervoor verantwoordelijk. Voor die patiënten kan het effectief zijn om een therapie te gebruiken die het immuunsysteem beïnvloedt.
Niet-chemotherapie, middelen met een lage intensiteit (biologische responsmodificatoren) omvatten anti-thymocyt globuline (ATG), cyclosporine, thalidomide, lenalidomide, anti-tumor necrose factor receptor fusie-eiwit en vitamine D-analogen. Al deze hebben in sommige vroege onderzoeken al een aantal aangetoond, maar velen hebben behoefte aan meer klinische onderzoeken om de effectiviteit van verschillende soorten MDS te begrijpen.
Mensen met een bepaald type MDS genaamd 5q-syndroom, waarbij er een genetisch defect in chromosoom 5 is, kunnen een reactie hebben op een medicijn genaamd lenalidomide (Revlimid). Lenalidomide wordt doorgaans gebruikt bij patiënten met een laag of een laag gemiddeld IPSS-risico MDS die afhankelijk zijn van rode bloedceltransfusies. In studies met lenalidomide hadden veel patiënten een verminderde transfusiebehoefte – bijna 70 procent in feite – maar bleven lage bloedplaatjes- en neutrofielenaantallen ervaren. De voordelen van behandeling van MDS met een hoger risico of subtypes anders dan 5q-syndroom met lenalidomide worden nog bestudeerd.
High-Intensity-therapie
Chemotherapie
Bepaalde patiënten met MDS met een hoger risico of FAB-typen RAEB en RAEB-T kunnen worden behandeld met intensieve chemotherapie. Deze chemotherapie, hetzelfde type dat wordt gebruikt bij de behandeling van acute myelogene leukemie (AML), heeft tot doel de populatie van abnormale cellen in het beenmerg die tot MDS leiden te vernietigen.
Hoewel chemotherapie bij sommige MDS-patiënten gunstig kan zijn, is het belangrijk om te overwegen dat oudere patiënten met andere medische aandoeningen extra risico’s lopen. De potentiële voordelen van de therapie moeten opwegen tegen het risico.
Er wordt onderzoek gedaan om de uitkomsten van intensieve chemotherapie te vergelijken met die van azacitidine of decitabine.
Stamceltransplantatie
Patiënten met een hoog risico IPSS MDS kunnen mogelijk genezing van hun ziekte bereiken met allogene stamceltransplantatie. Helaas beperkt het risicovolle karakter van deze procedure het gebruik ervan. In feite kan allogene stamceltransplantatie een behandelingsgerelateerd sterftecijfer van maximaal 30% hebben. Daarom wordt deze therapie meestal alleen gebruikt bij jongere patiënten die in goede gezondheid verkeren.
Huidige studies onderzoeken de rol van niet-myeloablatieve zogenaamde "mini" -transplantaties bij oudere patiënten met MDS. Hoewel dit soort transplantaties van oudsher als minder effectief worden beschouwd dan standaardtransplantaties, kan hun verminderde toxiciteit hen een optie maken voor patiënten die anders niet in aanmerking komen.
Samenvatting:
Vanwege de verschillende soorten MDS en verschillende patiënttypes is er geen one-size-fits-all-behandeling. Daarom is het belangrijk voor MDS-patiënten om alle opties met hun zorgteam te bespreken en een therapie te vinden die hen de beste voordelen biedt met de minste hoeveelheid toxiciteit.
Klinische proeven met nieuwere therapieën voor MDS zijn aan de gang, dus houd het in de gaten. Ruxolitinib (Jakafi) wordt bijvoorbeeld onderzocht voor de behandeling van patiënten met MDS met een laag of gemiddeld 1-risico.
