Functionele restcapaciteit (FRC) verwijst naar het volume lucht dat achterblijft in de longen na een normale, passieve uitademing. Het wordt gebruikt om de elasticiteit van de longen en de borstwand te beoordelen bij personen met aandoeningen van de luchtwegen, zoals chronische obstructieve longziekte (COPD).
Waarom functionele restcapaciteit van belang is
Wanneer u uitademt, verdrijft u niet alle lucht uit uw longen.
Sommige blijven na het uitademen om de elasticiteit van het orgel te behouden.
Zie het als een ballon die gemakkelijker te vullen is als hij al half opgeblazen is. Hetzelfde principe is van toepassing op de longen. De vastgehouden lucht (bekend als functioneel restvolume) zorgt ervoor dat de longen minder inspanning kunnen leveren terwijl de elastische krachten van inademing en uitademing in balans blijven. Zonder deze balans zou de uitwisseling tussen zuurstof en kooldioxide in onze longblaasjes variëren, soms aanzienlijk.
Doel van functionele reservecapaciteit
De FRC meet het punt waarop de naar binnen gerichte krachten van de long concurreren met de neiging van de borstwand om naar buiten te bewegen.
Als de inademing en uitademing in balans zijn, is er geen concurrentie en wordt ademhaling als normaal beschouwd. Aan de andere kant, als ze niet in balans zijn, is ons vermogen om zuurstofmoleculen in ons bloed te absorberen of kooldioxide uit ons bloed te verwijderen gecompromitteerd.
FRC is slechts één test die een arts zal gebruiken om uw COPD te evalueren. De andere bevatten een geforceerd expiratoir reserve-volume (FEV), dat meet hoeveel lucht u met kracht in één seconde kunt uitademen, en geforceerde vitale capaciteit (FVC), die het totale volume lucht meet dat krachtig uit de longen is verdreven.
FRC kan in sommige opzichten een betere maat zijn voor wat er werkelijk in uw longen gebeurt, omdat de meeste ademhalingen eerder passief dan krachtig worden uitgeademd.
De verbinding tussen COPD en functionele restcapaciteit
COPD wordt gekenmerkt door een verlies van elastische terugvering van de longen. Dit verandert het evenwicht in de manier waarop we ademen en leidt tot een verhoogde FRC (hyperinflatie).
Hyperinflatie leidt op zijn beurt tot een aandoening die we dyspneu of kortademigheid noemen. Wanneer dit gebeurt, moet je sneller ademen om voldoende lucht in je longen te krijgen. Het beperkt je vermogen om te sporten of te doen, omdat er simpelweg niet genoeg zuurstof wordt ingeademd om je spier-, hart- en hersencellen te onderhouden.
De FRC kan ook veranderen als gevolg van andere aandoeningen dan COPD. Het kan afnemen als er sprake is van aanhoudende druk op het middenrif, zoals kan gebeuren tijdens de zwangerschap, wanneer uw lever of milt is vergroot of als er een opgehoopt vocht in de buik (ascites) is veroorzaakt door cirrose of leverkanker. Daarentegen kan het toenemen in de aanwezigheid van een ernstige luchtwegobstructie zoals waargenomen bij mensen met emfyseem.
Hoe FRC de COPD-behandeling informeert
COPD veroorzaakt een algemene fysieke deconditionering die zowel de spierkracht als de elasticiteit van de borstwand beïnvloedt. Deze tekorten verergeren alleen de symptomen van COPD en zijn de belangrijkste reden waarom fysieke conditionering zo belangrijk is voor mensen die met de ziekte leven.
Op basis van uw fysieke conditie en de ernst van uw symptomen, kan uw arts een kuur met fysiotherapie voorschrijven in combinatie met een fitnessprogramma dat is afgestemd op uw beperkingen. In dit geval zou een FRC worden gebruikt om de voortgang te bewaken.
In ernstige gevallen waarin lichaamsbeweging niet mogelijk is, kan positieve eind-expiratoire druk (PEEP) (een niet-invasieve vorm van ventilatie) worden gebruikt om de ademhaling te bevorderen.
