Keloid-littekens worden gedefinieerd als abnormale littekens die buiten de grens van de oorspronkelijke plaats van huidbeschadiging komen. Het litteken is een verhoogde en slecht gedefinieerde groei van de huid op het gebied van de beschadigde huid.
Wie en wat loopt gevaar?
Hoewel een keloïd litteken bij iedereen kan ontstaan, lopen sommige etnische groepen een groter risico om ze te ontwikkelen. Afro-Amerikanen en Iberiërs zijn bijvoorbeeld 16 procent vatbaarder en keloid-littekens worden 15 keer vaker gezien in sterk gepigmenteerde etnische groepen dan in blanken.
Sommige delen van het lichaam lijken vatbaarder voor keloïde littekens, inclusief het deltoïde gebied van de bovenarm, de bovenrug en het borstbeen. De oorlellen en de achterkant van de nek zijn ook veel voorkomende sites.
Oorzaken
Het is niet volledig duidelijk waarom of hoe keloïde littekens ontstaan. Huidtrauma lijkt de meest voorkomende oorzaak, hoewel littekens ook zonder duidelijke reden kunnen ontstaan. Huid- of spierspanning lijkt bij te dragen aan de vorming van keloïden, zoals blijkt uit de meest voorkomende plaatsen van hun formatie (de bovenarm en de rug). Maar als dat het volledige verhaal was, zou je verwachten dat andere sites, zoals de palm van de hand of de voetzolen, net zo kwetsbaar zijn; dit is echter niet het geval.
Ook infecties op een wondlocatie, herhaald trauma aan hetzelfde gebied, huidspanning of een vreemd lichaam in een wond kunnen factoren zijn. Er lijkt een genetische component te zijn voor keloïde littekens: het is bekend dat als iemand in uw familie keloïden heeft, u een verhoogd risico loopt.
Andere theorieën voor de oorzaken van keloïde littekens omvatten een tekort of een overmaat aan melanocytenhormoon (MSH); verminderde percentages van rijp collageen en verhoogd oplosbaar collageen; of het blokkeren van zeer kleine bloedvaten en het resulterende gebrek aan zuurstof.
Hoewel het ontbreken van een duidelijke theorie het gebrek aan begrip van de aandoening aantoont, wordt er wat werk verzet om de oorzaak te vinden.
Het vaststellen van de exacte oorzaak zal hopelijk betere preventieve geneeskunde en effectievere behandelingen in de toekomst betekenen, maar er zijn veel problemen met een adequate follow-up van mensen met de aandoening, gebrek aan een duidelijke grens van de behandeling en te weinig studies in het algemeen – allemaal bemoeilijken ze het zoeken naar genezing.
Preventie?
Het is een feit dat je misschien weinig kunt doen als je ongelukkig genoeg bent om het soort huid te hebben dat reageert door keloïde littekens te vormen. U kunt het genezingsproces ondersteunen door wonden schoon te houden en als u weet dat u vatbaar bent vanwege eerdere ervaringen of een familieband, kunt u voorkomen dat u extra risico’s neemt. Zorg dat je geen piercings of tatoeages krijgt en vertel het je arts als je geopereerd gaat worden.
Er is een hoge mate van recidief: tot 50 procent. Sommige artsen zeggen dat alle sterk gepigmenteerde mensen tatoeages en piercings moeten vermijden om aan de veilige kant te blijven.
Behandeling
Er zijn drie behandelingsopties voor keloïde littekens:
- chirurgische verwijdering
- niet-chirurgische ingrepen
- combinatiebehandelingen.
Chirurgische behandeling voor littekens van keloïden
Dit is het meest effectieve en het minst complexe van de beschikbare behandelingsvormen; het recidiefpercentage wordt echter geacht ongeveer 50% te zijn.
Lasers zijn geprobeerd als alternatief voor mes-chirurgie, maar tot nu toe zijn de resultaten niet beter.
Niet-operatieve behandelingen voor keloïde littekens
Interferontherapie (geneesmiddelen die werken op het immuunsysteem) is gemeld als effectief bij het verminderen van keloïde littekens; het heeft echter significante bijwerkingen. Voorbeelden zijn toxiciteit, griepachtige symptomen, depressie, misselijkheid en braken.
Langdurige compressie van littekenweefsel kan theoretisch verzachten en keloïde littekens breken, maar de bruikbaarheid van deze optie hangt af van de locatie van de keloïde. Andere niet-chirurgische ingrepen die momenteel worden geprobeerd met verschillende resultaten omvatten antihistamines, vitaminen, stikstofmosterd, verapamil en retinoïnezuren.
Gecombineerde behandelingen voor Keloid littekens
Eén optie omvat chirurgische verwijdering van littekenweefsel in combinatie met een aantal steroïde injecties-één op het moment van de operatie en de tweede injectie ongeveer een maand later. Echter, van dit type behandeling wordt op verschillende manieren gerapporteerd dat ze een frequentie van 50 tot 70 procent van het recidief hebben.
Een andere optie combineert chirurgie met radiotherapie van buitenaf. Straling heeft het effect dat het de groei van de huid (fibroblasten) en de productie van collageen verstoort. Onderzoek varieert van welk type combinatietherapie effectiever is.
Zowel radiotherapie als steroïden hebben bijwerkingen, dus overleg met uw arts over de meest effectieve behandeling. Het kan de moeite waard zijn om een second opinion te krijgen voordat u met een van beide behandelingen begint.
