Microscopische colitis is eigenlijk twee vergelijkbare, maar afzonderlijke aandoeningen: collagene colitis en lymfatische colitis. Hoewel ze "colitis" in hun naam hebben, zijn deze aandoeningen niet gerelateerd aan colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn (gezamenlijk bekend als inflammatory bowel disease of IBD).
Mensen in de leeftijd van 50 jaar zijn de groep die het vaakst wordt gediagnosticeerd met collagene colitis.
De aandoening heeft de neiging om meer vrouwen dan mannen te beïnvloeden. De gemiddelde leeftijd voor aanvang van lymfatische colitis is in de jaren 60 en vrouwen lijken iets vaker te worden aangetast dan mannen.
Microscopische colitis is niet uitgebreid onderzocht, dus het is nog onbekend hoe vaak het is. Hoewel de symptomen verontrustend kunnen zijn, is deze aandoening zeer goed te behandelen en verdwijnt deze soms vanzelf.
Oorzaken van microscopische colitis
De oorzaak van microscopische colitis is momenteel onbekend (het is een idiopathische ziekte). Een theorie is dat het gebruik van niet-steroïdale ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID’s, zoals ibuprofen) kan bijdragen aan de ontwikkeling van microscopische colitis. Een andere theorie is dat microscopische colitis wordt veroorzaakt door een auto-immuunrespons, waarbij het immuunsysteem van het lichaam andere weefsels in het lichaam aanvalt.
Er wordt ook gedacht dat bacteriën of virussen een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van microscopische colitis.
Vanaf nu is de precieze relatie en het mechanisme van deze oorzaak onbekend.
Tekenen en symptomen van microscopische colitis
De kenmerkende symptomen van microscopische colitis zijn chronische, waterige diarree, soms gepaard gaand met krampen en buikpijn. De diarree kan variëren van continu en ernstig tot intermitterend van aard.
Bloed in de ontlasting, een veel voorkomend symptoom van colitis ulcerosa, is geen symptoom van microscopische colitis.
Andere symptomen kunnen koorts, gewrichtspijn en vermoeidheid zijn. Deze symptomen kunnen een gevolg zijn van het ontstekingsproces dat deel uitmaakt van een auto-immuun- of een immuungemedieerde ziekte.
Diagnose van microscopische colitis
Bij microscopisch kleine dikkedarmontstekingen lijkt de dikke darm over het algemeen normaal bij het zien. Daarom kan een colonoscopie of sigmoidoscopie mogelijk geen bewijs van ziekte vertonen. Bij sommige patiënten kunnen er gebieden van zwelling of roodheid in de dikke darm zijn, maar deze kunnen moeilijk te zien zijn.
Om een diagnose te stellen, moeten tijdens een colonoscopie verschillende biopten uit de dikke darm worden genomen. Deze biopsieën komen bij voorkeur uit verschillende delen van de dikke darm. De kenmerkende symptomen van de ziekte kunnen dan microscopisch gezien worden op biopsieweefsel, vandaar de naam van "microscopische" colitis.
Collageen is een stof die normaal aanwezig is onder de bekleding van de dikke darm. Bij collagene colitis zal biopsieweefsel grotere dan normale hoeveelheden collageen onder de bekleding van de dikke darm vertonen. Een biopsie kan ook een verhoogd aantal lymfocyten vertonen – een type witte bloedcel.
Bij lymfatische colitis zal bij onderzoek van een biopsie een groter aantal lymfocyten in het colonweefsel zichtbaar zijn.
De afwezigheid van collageen in het biopsieweefsel is een andere indicatie dat de diagnose lymfatische colitis is en geen collagene colitis.
Behandeling van microscopische colitis
Sommige gevallen van microscopische dikkedarmontsteking kunnen vanzelf verdwijnen, zonder specifieke behandeling. Voor die gevallen die medische ingreep vereisen, kan de behandeling aanvankelijk worden gestart met de toevoeging van vezelsupplementen aan het dieet. Vezel supplementen omvatten psyllium, methylcellulose of polycarbophil, die vrij verkrijgbaar zijn in drogisterijen. Omdat het hoofdsymptoom van microscopische colitis chronische diarree is, kan de behandeling ook een medicijn tegen diarree omvatten, zoals loperamide of difenoxylaat.
Voor meer ernstige gevallen van microscopische dikkedarmontsteking kunnen ook antibiotica of ontstekingsremmende geneesmiddelen worden voorgeschreven. Veel van de ontstekingsremmers die worden gebruikt voor microscopische colitis zijn dezelfde als die voor de behandeling van IBD: mesalamine, sulfasalazine en budesonide. Corticosteroïden zoals prednison kunnen ook worden gebruikt om microscopische colitis te behandelen, met als doel het gebruik ervan stop te zetten zodra de symptomen onder controle zijn.
