Er zijn drie algemene categorieën geneesmiddelen die vaak worden gebruikt voor het voorkomen of behandelen van bloedstolsels (trombose) – anticoagulantia, fibrinolytica en middelen tegen bloedplaatjes.
Ze hebben verschillende werkingsmechanismen, verschillende risico’s en worden onder verschillende omstandigheden gebruikt. Een mogelijke bijwerking die ze allemaal hebben is overmatig bloeden, dus al deze geneesmiddelen moeten worden gebruikt met de juiste voorzorgsmaatregelen.
Terwijl geneesmiddelen de steunpilaar zijn van de behandeling van bloedstolsels, kunnen bepaalde patiënten een chirurgische ingreep vereisen om ze te voorkomen.
Voorschriften
Anticoagulantia
De anticoagulantia remmen een of meer van de stollingsfactoren, een groep bloedeiwitten die verantwoordelijk zijn voor de bloedstolling.
Deze geneesmiddelen zijn onder meer:
- Coumadin (warfarine):Tot voor kort was warfarine het enige oraal toegediende antistollingsmiddel dat beschikbaar was. Het grootste probleem met warfarine is geweest bij het aanpassen van de dosering, die moeilijk en ongemakkelijk kan zijn. Wanneer u begint te nemen, moet de dosering gedurende een periode van weken worden gestabiliseerd met frequente bloedtesten (de INR-bloedtest genoemd). Zelfs na stabilisatie moet de INR periodiek worden gecontroleerd en moet de dosering van warfarine vaak opnieuw worden aangepast.
- "Nieuwe" orale anticoagulantia:Omdat de optimale dosis warfarine relatief moeilijk te beheren kan zijn, hebben farmaceutische bedrijven jarenlang gewerkt om warfarinesubstituten te ontwikkelen, dat wil zeggen, anticoagulantia die oraal kunnen worden ingenomen. Vier van deze nieuwe orale anticoagulantia (de NOAC-geneesmiddelen genoemd) zijn nu goedgekeurd. Dit zijn Pradaxa (dabigatran), Xarelto (rivaroxaban), Eliquis (apixaban) en Savaysa (edoxaban). Het belangrijkste voordeel van al deze geneesmiddelen is dat ze kunnen worden gegeven in vaste dagelijkse doseringen en geen bloedtesten of doseringsaanpassingen vereisen. Zoals het geval is met alle geneesmiddelen, zijn er echter nadelen aan de NOAC-geneesmiddelen.
- Heparine:Heparine is een intraveneus geneesmiddel met een onmiddellijk (binnen seconden) remmend effect op de stollingsfactoren. Het wordt uitsluitend gebruikt in ziekenhuispatiënten. Artsen kunnen de dosering vaak aanpassen, indien nodig, door de bloedtest op de partiële tromboplastinetijd (PTT) te controleren. De PTT geeft weer hoeveel de stollingsfactoren zijn geremd. (Dat wil zeggen, het weerspiegelt de "dunheid" van het bloed.)
- Heparine met laag molecuulgewicht: Deze geneesmiddelen, Lovenox (enoxaparine) en Fragmin (dalteparine) zijn gezuiverde derivaten van heparine. Hun grootste voordeel ten opzichte van heparine is dat ze kunnen worden toegediend als injecties (die bijna iedereen in een paar minuten kan leren) in plaats van intraveneus, en ze hoeven niet nauwlettend te worden gevolgd met bloedonderzoek. Dus, in tegenstelling tot heparine, kunnen ze op poliklinische basis worden toegediend met relatieve veiligheid.
- Nieuwere intraveneuze of subcutaan toegediende anticoagulantia:Er zijn verschillende "heparine-achtige" anticoagulantia ontwikkeld, waaronder argatroban, Angiomax (bivalirudine), Arixtra (fondaparinux) en Refludan (lepirudine). De optimale tijd en plaats om al deze medicijnen te gebruiken worden langzaam uitgewerkt.
Anti-plaatjes Geneesmiddelen
Drie groepen medicijnen worden gebruikt om de "kleverigheid" van bloedplaatjes, de kleine bloedelementen die de kern van een bloedstolsel vormen, te verminderen. Door het vermogen van bloedplaatjes om samen te klonteren te remmen, remmen de bloedplaatjesremmers de bloedstolling. Deze medicijnen zijn het meest effectief in het voorkomen van abnormale bloedstolsels in de bloedvaten en zijn veel minder effectief bij het voorkomen van trombose in de aderen.
- Aspirine en Aggrenox (dipyridamol):Deze geneesmiddelen hebben een bescheiden effect op de kleverigheid van bloedplaatjes, maar veroorzaken minder aan bloedingen gerelateerde bijwerkingen dan de andere geneesmiddelen tegen bloedplaatjes. Ze worden vaak gebruikt in een poging het risico op een hartaanval of beroerte te verminderen bij mensen van wie het risico verhoogd is. Aspirine is verkrijgbaar zonder recept (over-the-counter) en in receptvorm. Uw arts zal u vertellen welke voor u geschikt is.
- Ticlid (ticlopidine), Plavix (clopidogrel) en Effient (prasugrel):Deze geneesmiddelen zijn krachtiger (en dus risicovoller) dan aspirine en dipyridamol. Ze worden vaak gebruikt wanneer het risico op arteriële stolling bijzonder groot is. Hun meest voorkomende toepassing is bij mensen die kransslagaderstents hebben ontvangen. Hun gebruik van stents – met name beslissingen over wanneer en hoe lang ze moeten worden gebruikt – is controversieel.
- IIb / IIIa-remmers: ReoPro (abciximab), Integrilin (eptifibatide) en Aggrastat (tirofiban):De IIb / IIIa-remmende geneesmiddelen zijn de krachtigste groep bloedplaatjesremmers. Ze remmen een receptor op het oppervlak van bloedplaatjes (de zogenaamde IIb / IIIa-receptor) die essentieel is voor de kleverigheid van bloedplaatjes. Hun voornaamste gebruik is het voorkomen van acute stolling na interventionele procedures (zoals angioplastie en plaatsing van stents) en bij patiënten met acuut coronair syndroom. Deze medicijnen zijn erg duur en moeten (in het algemeen) intraveneus worden toegediend.
Trombolytische geneesmiddelen
- Streptokinase, urokinase, alteplase, reteplase, tenecteplase en tPA (tissue plasminogen activator):Deze krachtige geneesmiddelen, ook bekend als fibrinoylitic agents of "clot busters," worden intraveneus toegediend om bloedstolsels die zich in het proces ophopen, op te lossen van vormen. Voor het grootste deel is hun gebruik beperkt tot patiënten die zich binnen de eerste paar uur van een acute hartaanval of beroerte bevinden in een poging een geblokkeerde ader te heropenen en blijvende weefselbeschadiging te voorkomen. Deze medicijnen kunnen lastig zijn om te gebruiken. en ze hebben een aanzienlijk risico op bloedingscomplicaties. Echter, in de juiste omstandigheden kunnen deze medicijnen de dood of invaliditeit van een hartaanval of beroerte voorkomen. Streptokinase wordt het meest wereldwijd gebruikt, omdat het relatief goedkoop is. In de Verenigde Staten is tenecteplase momenteel het favoriete medicijn omdat het minder bloedingsgevolgen lijkt te veroorzaken en gemakkelijker toe te dienen is dan de andere geneesmiddelen in deze groep.
Operaties
Vena Cava-filters
Soms kan een bloedstolsel in de armen of benen (diepe adertrombose of DVT genoemd) naar de longen reizen en een bloedstolsel vormen dat longembolie wordt genoemd (PE). Voor patiënten die risico lopen op DVT en de beschikbare medicijnen niet kunnen innemen, kunnen chirurgen een klein metalen apparaat implanteren dat een inferieur vena cava-filter (IVC) wordt genoemd, dat grote stolselfragmenten opsluit en voorkomt dat ze door de vena cava (een grote ader in de buik die bloed van het onderlichaam terug naar het hart brengt). Deze filters kunnen permanent op hun plaats blijven of worden verwijderd, afhankelijk van de situatie van de individuele patiënt.
Behandelingen over de toonbank
Compressiekousen
Als u een bloedstolsel in uw benen heeft ervaren of hiervan risico loopt, kan uw arts aanbevelen dat u speciale elastische sokken draagt die compressiekousen worden genoemd. Deze kunnen helpen de bloedstroom uit de benen en terug naar het hart te vergroten en pijn en zwelling in de benen of armen als gevolg van beschadigde bloedvaten te verminderen, een aandoening die bekend staat als post-trombotisch syndroom.
Compressiekousen zijn verkrijgbaar bij drogisterijen en winkels voor medische artikelen. Praat met uw arts over welke lengte (kniehoog of dijhoog) het beste is voor u.
Bronnen:
Kearon C, Akl E, Omelas J, et al. Antitrombotische therapie voor VTE-ziekte. CHEST Richtlijn en expertpanelrapport. Borst 2016; 149: 315.
//doi.org/10.1378/chest.08-0673
