Extravasatie is wanneer een chemotherapiemedicijn of ander medicijn buiten de ader lekt op of in de huid, waardoor een reactie ontstaat. Bij chemotherapie worden geneesmiddelen ingedeeld in twee brede categorieën op basis van het effect dat ze hebben op weefsels wanneer ze extravaseren, irriterende stoffen en blaasjes.
Extravasatie van irriterende stoffen
Irriterende medicijnen zijn medicijnen die tijdelijke, oppervlakkige schade aan het weefsel veroorzaken als ze lekken.
Als er een extravasatie van een irriterend medicijn is, zult u wat roodheid, zwelling, jeuk en mogelijk ongemak op de plaats van uw intraveneuze (IV) katheter opmerken.
Als een van deze medicijnen lekt, zal uw zorgverlener het medicijn stoppen, een nieuwe infuus starten en de rest van het medicijn via een nieuwe site afgeven. Behandeling voor extravasatie van irriterende medicatie is erop gericht om de site zo comfortabel mogelijk te maken. Uw zorgverlener kan een milde pijnstiller aanraden, zoals Tylenol, en koele kompressen indien nodig.
Enkele voorbeelden van irriterende middelen die gewoonlijk worden gegeven bij de behandeling van leukemie en lymfoom zijn cytarabine, bleomycine, etoposide en dacarbazine.
Extravasatie van blaasjes
Blaasjes zijn medicijnen die ernstige schade aan het weefsel kunnen veroorzaken als ze buiten de ader lekken. In dit geval merk je ook roodheid en zwelling, maar het is waarschijnlijk dat het ongemak op de IV-site meer opvalt.
Sommige tekenen van extravasatie zijn mogelijk pas zichtbaar enkele uren nadat deze zich heeft voorgedaan. Afhankelijk van de hoeveelheid extravasatie van het medicijn, kan er blaarvorming, afschilferen en donker worden van de huid op de site zijn. Het kan mogelijk enkele dagen duren voordat de volledige omvang van de weefselbeschadiging zichtbaar is.
De ernst van een blaasje extravasatie hangt af van het specifieke medicijn, de hoeveelheid die eruit lekte, de concentratie van het medicijn en de acties die onmiddellijk na de extravasatie werden ondernomen.
Uw verpleegkundige of arts zal het medicijn stoppen en proberen zoveel mogelijk van de medicatie op te zuigen. Ze zullen warme of koude kompressen toepassen (afhankelijk van het medicijn) en moeten mogelijk een tegengif aanbrengen of injecteren om weefselbeschadiging tot een minimum te beperken. Als er roodheid is, zal uw team in de gezondheidszorg het gebied vaak markeren met een marker zodat ze kunnen zien of het beter of slechter gaat. Net als bij een extravasatie van irriterende medicijnen, zal uw zorgverlener de rest van de chemotherapie door een nieuwe IV-site moeten geven.
Mogelijk moet u een chirurg zien als er sprake is van diepe weefselbeschadiging.
Voorbeelden van vesicante geneesmiddelen zijn vincristine, vinblastine, vinorelbine, idarubicine, doxorubicine en daunorubicine.
Uw rol bij het voorkomen van extravasatie
Hoewel de verpleegsters en artsen die u chemo geven, zijn getraind in het toedienen van deze medicijnen, kunnen ongelukken gebeuren. Als uw chemo een bijzonder hoog risico op extravasatieschade heeft, kan uw arts ervoor kiezen om een centraal veneuze katheter (CVC) in te brengen. Extravasaties van CVK’s, terwijl ze nog steeds een mogelijkheid zijn, zijn buitengewoon zeldzaam.
Van uw kant zijn er een paar dingen die u kunt doen om een extravasatie te voorkomen:
- Behandel uw intraveneuze site of CVC met zorg.
- Raak de infuusplaats of slang niet aan tijdens uw infusie.
- Laat uw verpleegkundige of arts onmiddellijk weten als u tijdens de infusie symptomen van brandend, stekend of jeuk rond uw IV-plaats begint te krijgen.
- Neem onmiddellijk contact op met uw arts als u roodheid of zwelling bemerkt nadat u het kankercentrum hebt verlaten.
Samenvattend
Extravasaties van chemotherapie zijn zeer ongebruikelijk. De classificatie van het geneesmiddel als een vesicant of irriterend middel zal helpen bepalen hoeveel schade het kan veroorzaken. Terwijl elke stap wordt genomen om extravasatie te voorkomen, kan het nog steeds gebeuren.
Uw verantwoordelijkheid als patiënt is om uw verpleegkundige of arts op de hoogte te stellen als u tijdens of na een chemo-infusie veranderingen in uw intraveneuze site opmerkt.
