Hodgkin-lymfoom (HL) is een kanker van de witte bloedcellen die jonge volwassenen in de vruchtbare leeftijd kan treffen. Hoewel HL slechts ongeveer 10 procent van alle lymfomen vertegenwoordigt, is het een van de meest voorkomende lymfoomsubtypen gediagnosticeerd tijdens de zwangerschap. Dit komt door het feit dat de piekincidentie van HL samenvalt met de vrouwelijke reproductieve leeftijd.
De foetus veilig houden
Sommige signalen en symptomen van HL, zoals vermoeidheid en kortademigheid, kunnen overlappen met veel voorkomende tekenen en symptomen die tijdens de zwangerschap worden waargenomen, wat de zaken kan bemoeilijken, maar de stagering van de HL gebeurt om te zorgen voor voldoende informatie om het management te begeleiden en tegelijkertijd de risico’s voor de foetus te beperken.
Wanneer bijvoorbeeld een thoraxfoto is gemaakt, wordt de buik afgeschermd om de baby te beschermen. Om de buik te evalueren, kunnen MRI en echografie worden gedaan. Een beenmergbiopsie kan nog steeds veilig worden uitgevoerd tijdens de zwangerschap, indien nodig.
Het management van HL tijdens de zwangerschap betekent het in balans brengen van de kans op genezing en het minimaliseren van de potentiële schade aan de zich ontwikkelende baby. Veel zwangere vrouwen met HL gediagnosticeerd tijdens de zwangerschap ondergaan een behandeling. Combinatiechemotherapie zoals ABVD is met succes toegediend in het eerste trimester. Studies naar de uitkomsten van geboorten bij moeders die voor HL werden behandeld, waren bemoedigend, en vertoonden geen verschil in geboortegewicht of aangeboren afwijkingen in vergelijking met baby’s die geboren werden door moeders die geen behandeling ondergingen. Bij geselecteerde vrouwen kan de behandeling worden uitgesteld totdat de baby veilig kan worden afgeleverd.
Vruchtbaarheid na behandeling voor Hodgkin lymfoom
Volgens een artikel gepubliceerd in het novembernummer van "Haematologica", kan er bij 5 tot 25 procent van de vrouwen die een behandeling ondergaan en die jonger zijn dan de leeftijd, vroegtijdige ovariële insufficiëntie, in wezen vroege menopauze, optreden 30.
Het risico van onvruchtbaarheid neemt toe met de cumulatieve dosis van bepaalde chemotherapieën die alkylerende stoffen worden genoemd.
Chemotherapie is ook in verband gebracht met schade aan de eierstokken. Zogenoemde myeloablatieve therapie verhoogt het risico dat een vrouw niet in staat zal zijn om zwanger te worden na de behandeling. Bij dit type therapie wordt een hoge dosis chemotherapie gebruikt die cellen in het beenmerg, inclusief kankercellen, doodt.
Het vermindert ook de tellingen van normale bloedvormende cellen in het beenmerg, die kunnen bijdragen aan ernstige bijwerkingen. Wanneer myeloablatieve chemotherapie wordt gebruikt, wordt dit vaak gevolgd door een beenmerg- of stamceltransplantatie om de functie van het beenmerg te herstellen.
Een onderzoek door Meirow en collega’s toonde aan dat voortijdig ovarieel falen vaker voorkomt bij vrouwen ouder dan 30 jaar, en dat het specifieke chemotherapeutische regime en de specifieke dosis bekkenbestraling relevante factoren zijn in de vruchtbaarheid. In het bijzonder toxisch voor het ovariumweefsel zijn alkyleringsmiddelen.
Talrijke onderzoeken hebben gekeken naar de vruchtbaarheid bij patiënten na een HL-behandeling. Een van de bevindingen was dat het dosis-geëscaleerde BEACOPP-regime gekoppeld was aan een hogere incidentie van secundaire amenorroe dan het ABVD-regime. Secundaire amenorroe wordt gedefinieerd als de afwezigheid van menstruatiebloedingen bij een vrouw die menstrueert maar later gedurende drie of meer maanden menstrueert –en het ontbreken van een menstruatieperiode niet te wijten is aan zwangerschap, borstvoeding geven aan een baby, onderdrukking van cycli met systemische hormonale anticonceptie (anticonceptie) pillen of menopauze.
De bestanddelen van de bovenstaande schema’s zijn:
- BEACOPP (bleomycine, etoposide, doxorubicine, cyclofosfamide, vincristine, procarbazine en prednison, waarbij de alkylerende stoffen cyclofosfamide en procarbazine zijn)
- ABVD (doxorubicine, vinblastine, dacarbazine en bleomycine, waarbij een alkyleringsmiddel is dacarbazine)
Hoewel dergelijke moderne therapieën vaak effectief zijn tegen HL, kunnen ze vooral de gonaden en de eierstokken belasten. Voor artsen die dit verschijnsel bestuderen, wordt de aandoening meestal beschreven als "door chemotherapie geïnduceerde verminderde ovariële reserve" of CHDOR.
Het CHDOR omvat het hebben van een laag aantal eieren in de eierstokken van een vrouw, maar kan ook een invloed hebben op de ontwikkeling van de bestaande eieren. Symptomen zijn onder andere secundaire amenorroe en onvruchtbaarheid. Volledige uitputting van de follikels in de eierstokken kan ook leiden tot wat wordt genoemd voortijdig eierstokfalen, dat meer technisch wordt gedefinieerd als verlies van ovariumfunctie vóór de leeftijd van 40 jaar.
Er zijn aanwijzingen dat toediening van gonadotropine-releasing hormoon-analogen (GnRH- a) tijdens chemotherapie kan de eierstokken helpen beschermen. Het mechanisme om dit te laten werken is echter nog steeds onvolledig begrepen.
Mannelijke vruchtbaarheid
Mannelijke patiënten zijn ook niet afhankelijk van de vruchtbaarheid van de therapie. De teelballen zijn zeer gevoelig voor de toxische effecten van kankertherapie in alle stadia van het leven. Volgens onderzoek door Jahnukainen en collega’s zijn jonge mannelijke overlevenden van kanker ongeveer half zo waarschijnlijk als hun broers en zussen om een zwangerschap te veroorzaken. Hetzelfde artikel citeert bestralingstherapie voor de teelballen en een hoge cumulatieve dosis alkylerende stoffen als de belangrijkste factoren die de kans op vruchtbaarheid verminderen.
Een woord van heel dichtbij
Het veld van kankerbehandeling en van behoud van vruchtbaarheid groeit snel. Nieuwe antikankertherapieën komen heel vaak voor, en dus bevinden zowel de behandeling van lymfoom als het beheer van mogelijke bijwerkingen, waaronder onvruchtbaarheid, zich in een constante staat van ontwikkeling. Bespreek met uw arts wat het beste behandeltraject voor u is.
