Uw immuunsysteem produceert normaal gesproken antilichamen in reactie op biologische ’tags’ op indringers. Deze tags die antilichamen vinden, worden antigenen genoemd. Het immuunsysteem kan antigenen op binnendringende bacteriën en antigenen op uw eigen cellen herkennen – bijvoorbeeld als ze met een virus zijn geïnfecteerd of kanker hebben. Wanneer een antilichaam aan zijn antigeen bindt, kan het het immuunsysteem recruteren om het doelwit te vernietigen.
Monoklonale antilichamen, of mAb’s, worden gebruikt voor de behandeling van veel verschillende ziekten, waaronder sommige soorten kanker. Er is veel enthousiasme over mAbs en hun potentieel om kankercellen gerichter te selecteren. In combinatie met chemotherapie hebben bepaalde mAbs verlengde overlevingstijden.
Wat betekent monoklonaal?
Monoklonaal betekent ‘slechts één kloon’, waarvoor nadere uitleg nodig is. Normaal gesproken, als je immuunsysteem een indringer ziet, zal het een mooie verscheidenheid aan antilichamen ontwikkelen – allemaal verschillende soorten, om alle verschillende hoeken en gaten op het oppervlak van de indringer te richten. Deze antilichamen zijn polyklonale antilichamen, wat betekent dat verschillende verschillende ‘klonen’ of families van immuuncellen inspanningen bundelen om een hele portfolio van antilichamen te maken om de indringer aan te vallen.
Wetenschappers zijn steeds preciezer geworden in het bestrijden van kanker en het richten van bunch een heleboel verschillende hoeken, gaatjes en tags op een kankercel klinkt misschien goed, maar is niet noodzakelijk praktisch. Wat bijvoorbeeld als een van de targets op een kankercel ook in overvloed aanwezig is in alle normale, gezonde cellen? Monoklonale antilichamen zijn dan kunstmatige antilichamen die door wetenschappers in een laboratorium worden gemaakt – antilichamen die zijn ontworpen om zich te richten op een
enkel,
specifiek bekend antigeen van belang – vaak een eiwit op het oppervlak van kankercellen. Voorbeelden van mAb-therapieën voor bloedkankers zijn onder meer Rituxan (rituximab) en Gazyva (obinutuzumab), die beide gericht zijn tegen het CD20-antigeen. CD20 is een van de vele verschillende doelen op het oppervlak van B-cellen, of B-lymfocyten, die aanleiding geven tot veel lymfomen. Hoe werken monoklonale antilichamen?
MAbs kunnen werken als bakens of signalen om de aanval van het immuunsysteem te alarmeren:
Naakte of ongeconjugeerde mAb’s
hechten zich aan antigenen op de kankercel en fungeren als een signaal voor het immuunsysteem van het lichaam om te zoeken en te vernietigen.
- Rituximab en obinutuzumab zijn voorbeelden van dit type mAb. Ze maken gebruik van je immuunsysteem om de kankercellen te doden. Ze verlagen ook het aantal gezonde B-cellen, die de CD20-tag hebben, maar gezonde B-cellen kunnen worden aangevuld. MAbs kunnen ook worden ontworpen om een toxische lading te leveren wanneer ze hun doelwit vinden:
- Geconjugeerde mAb’s
binden zich aan doelen net als naakte mAb’s, maar ze leveren medicijnen, toxines of straling rechtstreeks aan de kankercel.
- Een voorbeeld van een geconjugeerde mAB is Zevalin (ibritumomabtiuxetan). Zevalin is een CD20-gericht radiotherapeutisch mAb voor recidiverend of refractair laaggradig folliculair B-cel non-Hodgkin-lymfoom (NHL). Het wordt ook gebruikt voor niet eerder behandelde folliculaire NHL met een gedeeltelijke of volledige reactie op eerstelijns chemotherapie. Hoe worden monoklonale antilichamen gegeven?
- Monoklonale antilichamen worden intraveneus toegediend, via een ader, in het ziekenhuis of in de kliniek. Andere geneesmiddelen kunnen van tevoren worden gegeven om de kans op reacties en bijwerkingen te verkleinen.
Belangrijk is dat monoklonale antilichamen bij gebruik als behandeling voor leukemie of lymfoom vaak worden gegeven
in combinatie met
traditionele chemotherapie. Het aantal geplande tijden, of cycli, dat een mAb wordt toegediend in de loop van de behandeling hangt af van een verscheidenheid aan verschillende factoren, waaronder enkele factoren die specifiek voor u en uw ziekte kunnen zijn. Bijwerkingen van monoklonale antilichamen Hoewel bijwerkingen van mAb-therapieën niet hetzelfde zijn als bij chemotherapie, komen ze wel voor.
Sommige bijwerkingen kunnen vergelijkbaar zijn met allergische reacties. Bijwerkingen kunnen afhankelijk zijn van het bepaalde gegeven mAb, de individuele patiënt en zijn of haar reeds bestaande gezondheidstoestand, het type maligniteit en vele andere factoren. Enkele veel voorkomende met mAb geassocieerde bijwerkingen zijn de volgende:
Koorts, koude rillingen, griepachtige symptomen
Spierzwakte of pijn
- Hoofdpijnen
- Misselijkheid, braken en diarree
- Allergische reacties zoals huiduitslag of netelroos
- Laag aantal bloedcellen, vooral die mAb’s die zijn geconjugeerd met straling
- Hartproblemen, weinig bloed druk
- Bijgewerkt TI.
