Wanneer mensen denken aan een schildklieraandoening, beschouwden ze dit meestal als een aandoening die vrouwen treft. En hoewel het waar is dat vrouwen tussen acht en tien keer meer kans lopen om te worden getroffen, wordt aangenomen dat maar liefst twee miljoen mannen in de Verenigde Staten met een of andere vorm van de ziekte leven.
Van deze gaat naar schatting 60 procent niet gediagnosticeerd, zegt de American Thyroid Association, deels omdat mensen het nog steeds beschouwen als een ‘vrouwziekte’.
Maar dat is slechts een deel van het probleem. Hoewel de oorzaken en de progressie van de schildklieraandoening vergelijkbaar zijn bij mannen en vrouwen, zijn er symptomen die uniek zijn voor mannen en die vaak worden gemist of verkeerd worden toegeschreven, wat de taak van diagnose des te moeilijker maakt.
Wat zijn schildklier?
De schildklier is een klein, vlindervormig orgaan aan de voorkant van uw nek, net achter de adamsappel. Ondanks de relatief kleine omvang, is de schildklier verantwoordelijk voor veel belangrijke lichaamsfuncties.
De primaire taak van de schildklier is het afscheiden van hormonen in de bloedbaan die vervolgens naar de cellen van het lichaam worden getransporteerd. Deze hormonen helpen het lichaam om de energie te metaboliseren, de lichaamstemperatuur te reguleren en ervoor te zorgen dat het hart, de hersenen, spieren en andere organen goed werken.
In feite vertrouwt vrijwel elke biologische functie van het lichaam op schildklierhormonen, van de groei van je haar en nagels tot je geslachtsdrift.
Het spreekt vanzelf dat elke onbalans ertoe kan leiden dat deze systemen defect raken, hetzij door de remmen in te stellen op hoe ze werken of door ze in een overdrive te trappen.
De schildklier werkt door jodium te absorberen uit voedingsstoffen en het om te zetten in de bouwstenen voor hormonen. De twee belangrijkste schildklierhormonen zijn bekend als triiodothyronine (T3) en thyroxine (T4).
Het niveau waarmee deze hormonen worden geproduceerd, wordt grotendeels bepaald door de hypofyse. De rol van de hypofyse is het detecteren van de hoeveelheid T3 en T4 die in het bloed circuleert. Als ze te laag zijn, scheidt de klier een hormoon af dat bekend staat als thyroid stimulating hormone (TSH) om de schildklier aan te zetten meer te produceren.
Elke interferentie in deze hormonale lus – hetzij vanwege een tumor, auto-immuunziekte of andere oorzaken – kan ertoe leiden dat de schildklier te veel hormonen (hyperthyreoïdie) of te weinig (hypothyreoïdie) produceert.
Hyperthyreoïdie bij mannen
Hyperthyreoïdie is een aandoening waarbij de schildklier te veel T3, T4 of beide produceert. Er kunnen veel verschillende oorzaken voor zijn. De belangrijkste onder hen is de ziekte van Graves, een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem een antilichaam produceert dat de schildklier actief overprikkelt.
De ziekte Graves loopt sterk in gezinnen en wordt verondersteld een op de 200 mensen in de Verenigde Staten te treffen, meestal volwassenen boven de 40.
Andere mogelijke oorzaken van hyperthyreoïdie bij mannen zijn:
- Thyroiditis (schildklierontsteking) waardoor T3 en T4 in wezen worden veroorzaakt "uitlekken" van de schildklier
- Een goedaardige tumor van de schildklier of hypofyse
- Een goedaardige tumor van de testikels
- Testiculaire kanker
- Overmatige inname van jodium
- Overmatig gebruik van T4-bevattende supplementen die vaak door bodybuilders worden gebruikt om de stofwisseling te versnellen krijg meer van een "gesneden," magere spier look
Mannen met hyperthyreoïdie zullen veel van dezelfde symptomen van de ziekte delen als vrouwen. Ze kunnen bij kamertemperatuur abnormaal warm of bezweet aanvoelen. Hun verhoogde metabolisme kan leiden tot veranderingen in de eetlust of een plotseling, onverklaarbaar gewichtsverlies. Nervositeit, nervositeit, vermoeidheid, concentratieverlies en trillen van de handen komen vaak voor. Vaak zal de hartslag worden verhoogd en als een beukende of fladderende borst worden waargenomen.
Een van de veelzeggende symptomen is proptosis, of de uitstulping van de ogen, voornamelijk geassocieerd met de ziekte van Graves. Overal van 25 tot 50 procent van de vrouwen en mannen zal dit hyperthyreoïde symptoom ervaren, veroorzaakt door de opeenhoping van immuuncellen in de oogkas.
Mannelijke seksuele disfunctie bij hyper-schildklieraandoeningen
Er zijn echter verschillende symptomen die specifiek zijn voor mannen. Deze omvatten gynaecomastie, de abnormale vergroting van borstweefsel dat vaak wordt gezien bij oudere mannen, maar eerder kan verschijnen bij mannen met hyperthyreoïdie.
Een ander verklikkerlicht symptoom is seksuele disfunctie. Naast een laag libido is erectiestoornis een veel voorkomende klacht bij mannen met hyperthyreoïdie. In 2012 evalueerde de afdeling Sexual Medicine and Andrology van de Universiteit van Florence in Italië studies waarin in totaal 6.573 mannen werden beoordeeld. Mannen met de diagnose hyperthyreoïd (met lage TSH- en hoge T4-spiegels) bleken een verhoogd risico op ernstige erectiestoornissen te hebben.
Zelfs na correctie voor factoren zoals leeftijd, roken, obesitas en lage testosteronniveaus, hadden mannen met hyperthyreoïdie meer dan een tweevoudige toename van het risico in vergelijking met mannen met normale TSH / T4-spiegels. Waarom dit gebeurt is nog steeds onduidelijk.
Hypothyreoïdziekte bij mannen
Hypothyreoïdie treedt op wanneer uw lichaam onvoldoende schildklierhormonen produceert. Het wordt vaak geassocieerd met een ander type auto-immuunziekte bekend als de ziekte van Hashimoto, waarbij het immuunsysteem van het lichaam de schildklier direct aanvalt.
De ziekte van Hashimoto veroorzaakt thyroïditis (ontsteking van de schildklier) die aanvankelijk een toename van schildklierhormonen veroorzaakt. In de loop van de tijd echter beschadigt de aanhoudende ontsteking de schildklier tot waar hij minder goed in staat is om T3 en T4 te produceren.
Net als de ziekte van Graves is Hashimoto’s grotendeels een erfelijke aandoening die door families wordt doorgegeven en wordt verondersteld ongeveer 14 miljoen mensen in de Verenigde Staten te treffen, meestal tussen de 40 en 60 jaar.
Andere oorzaken van hypothyreoïdie bij mannen zijn:
- Behandeling van hyperthyreoïdie ziekte (inclusief radioactief jodium) waardoor de schildklier soms volledig kan worden gesloten
- Schildklierchirurgie waarbij een deel van of alle klieren worden verwijderd
- Stralingsstraling die gewoonlijk wordt gebruikt om kankers van het hoofd en de nek te behandelen
- Aangeboren afwijkingen van de schildklier
- Bepaalde medicijnen zoals lithium, amiodaron (gebruikt voor de behandeling van onregelmatige hartslag) en interferon-alfa (gebruikt voor de behandeling van bepaalde vormen van kanker)
Mannen met hypothyreoïdie ervaren veel van dezelfde symptomen van de ziekte als vrouwen. Ze zijn misschien minder goed bestand tegen kou en voelen zich koud, zelfs in een warme kamer. Vermoeidheid, constipatie, depressie en heesheid komen vaak voor. Er kan ook zwelling van de armen, benen, handen, voeten en gezicht zijn, evenals de abnormale vergroting van de schildklier (een struma).
Mannelijke seksuele disfunctie bij hypothyreoïdie
In termen van symptomen die specifiek verband houden met mannen, is hypothyreoïdie vaker gekoppeld aan het verlies van spiermassa en spierkracht in plaats van de gewichtstoename die doorgaans bij vrouwen wordt waargenomen.
Hypothyreoïdie kan ook het risico op mannelijke onvruchtbaarheid verhogen. Onderzoek toont zelfs aan dat mannen met een lage schildklierfunctie een slechtere spermakwaliteit hebben, een lagere spermaproductie en minder beweeglijkheid van het sperma.
Er wordt aangenomen dat dit, althans gedeeltelijk, wordt veroorzaakt door een hormoon dat bekendstaat als prolactine en wordt afgescheiden door de hypofyse samen met TSH. Naarmate de TSH-output toeneemt in mensen met hypothyreoïdie, werkt prolactine ook. Deze overmaat kan een sterke daling in testosteronniveaus veroorzaken, wat op zijn beurt de zaadproductie, geslachtsdrift en zelfs de ontwikkeling van droge spieren kan beïnvloeden.
De impact van hypothyreoïdie op androgenen (mannelijke hormonen) lijkt ook sterk gerelateerd aan erectiestoornissen, hoewel het exacte mechanisme hiervoor onduidelijk blijft. In tegenstelling tot hyperthyreoïdie, waarbij een daling in TSH en stijging in T4 direct geassocieerd is met erectieproblemen, is er nog geen duidelijke koppeling vastgesteld voor mannen met hypothyreoïdie.
Met dat gezegd, suggereerde een studie uit 2008 in het Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism dat mannen met een lage schildklierfunctie nog meer erectiestoornissen hadden dan hyperthyreoïden (respectievelijk 85 procent versus 71 procent) en meer dan driemaal de percentage gezien bij mannen met een normale schildklierfunctie (25 procent).
Dezelfde studie toonde aan dat, zodra de schildklierfunctie door medicatie was hersteld, het percentage erectiestoornissen min of meer hetzelfde was als dat van de algemene bevolking.
Uitdagingen bij de diagnose
Hoewel de diagnose en behandeling van schildklieraandoeningen voor mannen niet anders is dan voor vrouwen, blijft er een ernstig gat in het bereiken van mannen die door de aandoening zijn getroffen.
Terwijl vrouwen vaak worden gescreend op problemen met de schildklier wanneer ze symptomen vertonen, zullen artsen vaak de schildklier over het hoofd zien wanneer ze worden geconfronteerd met soortgelijke symptomen bij mannen. Bovendien, omdat veel van de symptomen gegeneraliseerd zijn en voornamelijk voorkomen bij mannen boven de 40, zullen artsen vaak aandoeningen als erectiestoornissen, gewichtsproblemen en energieverlies aan de leeftijd toeschrijven.
Zelfs als een schildklieraandoening wordt vermoed, zullen artsen er vaak niet in slagen om een uitgebreid panel van tests te bestellen, waaronder de TSH, vrije en totale T3, vrije en totale T4 en de batterij van andere belangrijke testen. Zonder al deze tests, zal een arts slechts een beperkte blik hebben in wat wel of niet gaande is. In feite kan een test, zonder het complete panel, "normaal" terugkomen en de schildklierziekte volledig missen, zelfs bij mannen die duidelijk ziek zijn.
In één adem zijn mannen vaak terughoudend of verlegen om hun volledige scala aan symptomen met hun artsen te delen, in plaats daarvan op degenen die het meest duidelijk of problematisch zijn. Bovendien zullen mannen vaak volledig nalaten wat ze emotioneel doormaken, deels omdat ze zich minder bewust zijn van hoe hormonen invloed kunnen hebben op stemmingen, geheugen en cognitieve functie.
Hierdoor zullen artsen slechts een deel van het beeld krijgen en niet in staat zijn om de aanwijzingen die nodig zijn om een diagnose te stellen, bij elkaar te brengen.
Wat u kunt doen
Op enkele uitzonderingen na, zijn er bij mannen weinig vaste tekenen van schildklieraandoening. Hoewel symptomen zoals struma en proptosis u in de juiste richting kunnen wijzen, zullen de tekenen en symptomen vaker wel dan niet vaag en niet-specifiek zijn.
Het belangrijkste kenmerk van schildklieraandoeningen is dat het meestal – maar niet altijd – progressief is. Omdat schildklierdisfunctie meerdere organen van het lichaam kan beïnvloeden, is het belangrijk om kennis te nemen van alle symptomen die u mogelijk ervaart. Hoewel het vaak gemakkelijk is om deze veranderingen aan de leeftijd toe te schrijven, kunnen de meeste mannen voelen wanneer een aandoening abnormaal is, niet logisch is of slechter wordt.
Als u om welke reden dan ook vermoedt dat u een schildklieraandoening heeft, moet u al uw symptomen aan uw arts vertellen en direct vragen of de schildklieraandoening de oorzaak kan zijn. Indien nodig kunt u een verwijzing aanvragen naar een endocrinoloog die speciaal is opgeleid in aandoeningen van de schildklier.
Vraag naast een volledig schildklierdisplay of er een zeer gespecialiseerde test, de TRH-stimulatietest, kan worden opgenomen. Het is een duur examen, vergelijkbaar in concept met een cardiale stresstest, maar het is vandaag een van de meest betrouwbare vormen van diagnose.
Door vroeg gediagnosticeerd te worden, kunt u toegang krijgen tot de behandeling voordat ernstige complicaties optreden. Schildklierbehandelingen zijn tegenwoordig veel eenvoudiger dan ooit en kunnen alleen bestaan uit medicijnen, voeding en veranderingen in levensstijl. Als een operatie of radioactief jodiumtherapie nodig is, wordt vroege diagnose bijna altijd geassocieerd met een groter behandelingssucces.
Het belangrijkste punt is om niet in stilte te lijden. Voor een verwijzing door een specialist of informatie over behandelingshulpmiddelen in uw regio, gebruikt u de online locator aangeboden door de American Thyroid Association of neemt u gratis contact op met het American Board of Medical Specialties op 866-275-2267.
