Gemaskerde facies (ook bekend als hypomimie) is het verlies van gezichtsuitdrukkingen die meestal worden geassocieerd met de ziekte van Parkinson. Het is zo genoemd omdat de aandoening de betrokken persoon een gefixeerde, maskerachtige uitdrukking geeft.
Bij de ziekte van Parkinson kan maskering ontstaan doordat het progressieve verlies van motorische controle zich uitstrekt tot de gezichtsspieren en andere delen van het lichaam.
Gemaskeerde facies kunnen een al moeilijke situatie bemoeilijken, vervreemdende kennissen die worden afgeschrikt of gestoord door het kennelijke gebrek aan emotionele reactie.
Gezichtsmaskering kan ook voorkomen bij bepaalde psychiatrische of psychische aandoeningen, maar in deze gevallen is de oorzaak niet gerelateerd aan het verlies van spiercontrole, maar eerder aan een emotionele afstomping (soms aangeduid als verminderde affectweergave of, in het geval van schizofrenie , het platte effect). Hetzelfde kan voorkomen bij bepaalde medicijnen die de emotionele reactie van een persoon aanzienlijk kunnen afzwakken.
Als zodanig gebruiken we de term hypomimie om maskering van het gezicht te beschrijven in de context van de ziekte van Parkinson. Het suggereert het feitelijke verlies van motorische controle in plaats van een fysieke manifestatie van emotionele afstomping.
Gemaskerde gezichten bij de ziekte van Parkinson
Het is gemakkelijk voor de meesten van ons om te begrijpen waarom het hebben van een uitdrukkingloos gezicht traumatisch kan zijn. Mensen communiceren niet alleen door woorden, maar ook door subtiele, snelbewegende veranderingen in gezichtsuitdrukking.
Iemand die deze emoties niet op een faciale manier kan overbrengen, is verliesgevend omdat anderen woorden kunnen afkeuren of verkeerd interpreteren wanneer de uitdrukkingen niet kloppen.
Gemaskeerde facies is symptomatisch voor de degeneratieve aard van de ziekte van Parkinson. Het kenmerk van de ziekte is het geleidelijke verlies van motorische controle en niet alleen van de belangrijkste ledematen, maar ook van de fijnere spierbeweging van de handen, mond, tong en gezicht.
Hypomimie kan zowel vrijwillige gezichtsbewegingen (zoals een glimlach) als onvrijwillige effecten (zoals wanneer iemand geschrokken is) beïnvloeden. Er zijn ook gradaties van het effect dat de arts gebruikt om de progressie van de stoornis te volgen:
- 0 – Normale gelaatsuitdrukking
- 1 – Lichte hypomimie, pokergezicht
- 2 – Licht maar beslist abnormaal verlies (vermindering) van de gezichts beweging
- 3 – Matig verlies dat meestal aanwezig is
- 4 – Gemarkeerd verlies dat meestal aanwezig is
Behandeling voor gemaskerde gezichten
Gelaatsuitdrukking is van belang. Onderzoek heeft aangetoond dat de kwaliteit van leven beter is bij personen met Parkinson die een behandeling hebben ondergaan om de gezichtscontrole te verbeteren dan degenen die dat niet hebben gedaan. Het vereist meestal een intensief door de therapeut gestuurd programma dat zich aanvankelijk zou richten op bredere gezichtsbewegingen, zoals het optillen van de wenkbrauwen, het strekken van de mond of het rimpelen van het gezicht.
Eén techniek genaamd de Lee Silverman-stembehandeling (LSVT) wordt door sommigen gebruikt om mensen met Parkinson luider en duidelijker te laten praten. Het maakt gebruik van articulatieoefeningen die vergelijkbaar zijn met toneeltechnieken waarbij een persoon wordt geleerd om projecten uit te voeren en "spreekgedrag" uit te voeren door: De houding recht te maken
- Een persoon recht in het gezicht te zien
- De kin omhooghouden
- Diep ademen voordat er gesproken wordt
- Focussen op grote, luide geluiden en langzame, korte zinnen
- De LSVT-techniek en vergelijkbare revalidatiebenaderingen (zoals koorzang of stemamplificatie) hebben bewezen waardevol te zijn bij het helpen van mensen met de ziekte van Parkinson om specifieke gezichtsspier effectiever te controleren bij het communiceren in groepen of een op een.
