Cardiale enzymen (de oude naam), of cardiologische biomarkers (de nieuwe naam), zijn bloedtests die worden gebruikt om schade aan hartspiercellen te detecteren. Cardiale biomarkers zijn eiwitten uit hartspiercellen die na een beschadiging van de hartspier in de bloedbaan zijn gelekt. Wanneer de bloedspiegels van deze biomarkers verhoogd zijn, betekent dit dat er waarschijnlijk schade is aan de hartspier.
Deze tests zijn vooral nuttig bij het diagnosticeren van hartinfarcten (hartaanvallen), maar ze worden nu ook gebruikt om hartcelschade ook door andere oorzaken te detecteren, zoals door traumatisch letsel of myocarditis.
Creatine-kinase en troponine zijn de twee eiwitten die momenteel worden gemeten in biomarkertests.
Hoe de "cardiale enzymtest" de "cardiale biomarkertest" werd
Creatine-kinase was het eerste harteiwit dat door artsen veel wordt gebruikt om hartaanvallen te diagnosticeren, en creatine-kinase is een enzym – een eiwit dat helpt bij het bewerkstelligen van een specifieke biochemische reactie . Om deze reden werden bloedtesten voor het diagnosticeren van hartaanvallen oorspronkelijk bekend als hartenzymtests.
Troponine is echter het belangrijkste bloedeiwit geworden dat wordt gebruikt voor het opsporen van hartcelschade en troponine is geen enzym. Integendeel, troponine is een complex van regulerende eiwitten die belangrijk zijn voor de samentrekking van de hartspier.
Wanneer troponine de bloedbaan heeft gevonden, is het een betrouwbare indicator dat hartcelschade is opgetreden. Omdat troponine geen enzym is, verwijzen de meeste artsen nu naar ‘biomarkertests’ in plaats van ‘enzymtests’.
Hoe worden Biomarker-tests gebruikt?
Het meten van biomarkers is meestal een belangrijke eerste stap in het diagnosticeren van een hartaanval.
Vandaag de dag is troponine de geprefereerde biomarker die voor dit doel wordt gebruikt, omdat het een meer specifieke marker (en ook een gevoeliger marker) is voor hartspierbeschadiging dan creatinekinase. De meeste artsen zullen nog steeds zowel troponine- als creatinekinase-niveaus meten wanneer een hartaanval wordt vermoed – maar of de creatinekinase-meting nog steeds veel toevoegt aan klinische zorg is twijfelachtig.
Wanneer een hartaanval plaatsvindt, volgt het vrijkomen van hartceleiwitten in de bloedbaan meestal een typisch patroon gedurende een periode van uren. Dus, om te bevestigen dat een hartaanval is opgetreden, zijn vaak verschillende biomarkerbloedonderzoeken gedurende een bepaalde periode vereist, wat een kenmerkende stijging en daling van de biomarkerniveaus aantoont.
Creatine kinase wordt 4 tot 6 uur na het optreden van hartcelschade in de bloedbaan afgegeven en na 24 uur worden piekbloedspiegels van creatinekinase waargenomen. Verhoogde creatinekinasegehalten duiden gewoonlijk, maar niet altijd, op hartspierbeschadiging. Creatine-kinaseniveaus kunnen soms ook worden verhoogd met schade aan andere soorten cellen, omdat het ook aanwezig is in niet-cardiale spiercellen.
Troponine wordt 2 tot 6 uur na hartcelschade in de bloedbaan afgegeven en de bloedspiegels piekeren in 12 tot 26 uur.
Verhoogde niveaus van troponine worden beschouwd als een meer betrouwbare indicator van hartspierbeschadiging dan verhoogde creatinekinasegehalten.
Omdat troponine een "vroegere" marker is van hartcelbeschadiging dan creatinekinase en omdat het nauwkeuriger is om hartcelschade aan te duiden dan creatinekinase, is troponine tegenwoordig de geprefereerde marker voor het diagnosticeren van hartaanvallen.
Wanneer zijn biomarkers het nuttigst?
Wanneer een patiënt een typisch myocardiaal infarct heeft met ST-segmentstijging op het ECG (een "STEMI"), zijn het ECG-patroon zelf, samen met klinische symptomen, meestal voldoende om de juiste diagnose te stellen.
Dus met STEMI is het over het algemeen niet nodig voor de arts om te wachten op de resultaten van de biomarkertest voordat de behandeling wordt gestart.
Biomarkers zijn meer behulpzaam bij mensen met acute hartaanvallen die geen typische STEMI hebben, dat wil zeggen bij mensen die een "NSTEMI" hebben. Met een NSTEMI zijn de ECG-veranderingen relatief niet-specifiek, zodat het veel moeilijker is om de juiste diagnose te stellen op basis van het ECG en de symptomen alleen. Hier is de biomarkertest vaak van cruciaal belang om te beslissen of acute therapie voor een hartaanval nodig is.
Bij mensen met een NSTEMI kan de initiële biomerker bloedtest in het "onbepaalde" bereik liggen. In dit geval zal een tweede bloedtest een paar uur later uitwijzen of de troponinespiegels (of creatinekinasegehalten) het typische stijg- en dalingspatroon vertonen dat wordt gezien bij hartaanvallen.
In de afgelopen jaren is een hooggevoelige troponinebepaling ontwikkeld die, bij veel mensen met een NSTEMI, toestaat dat de diagnose één bloedtest wordt, waardoor de behandeling eerder kan beginnen dan anderszins raadzaam zou zijn.
- Lees meer over de behandeling van hartaanvallen.
Wat zijn de oorzaken van "valse" hoogte van biomarkers?
Niet alle verhogingen in cardiale biomarkers duiden op een hartaanval.
Creatinekinasegehalten kunnen verhoogd worden door spierletsel of schade aan de hersenen of longen, of door lever- of nieraandoeningen.
Verhogingen in het troponine-bloedpeil zijn echt heel specifiek voor hartcelbeschadiging, dus strikt genomen bestaat er niet zoiets als een "valse" verhoging van troponine. Schade aan hartcellen kan echter optreden om andere redenen dan een acute hartaanval. Deze aandoeningen kunnen hartfalen, myocarditis, snelle atriale fibrillatie, sepsis, coronaire arteriële spasmen, aortadissectie, stresscardiomyopathie of ernstige longembolie omvatten.
Daarom is de diagnose van een hartaanval niet gebaseerd op een enkele bloedtest, maar ook op klinische symptomen, ECG-veranderingen en (vaak) op een patroon van biomarkerverheffingen die wijzen op acuut hartcelletsel.
Een heel woord
Cardiale biomarkers zijn eiwitten die de bloedbaan binnendringen als er schade is aan de hartspier, zoals bij een hartaanval. Biomarkertests zijn vaak nuttig bij het maken van een snelle diagnose van een hartaanval, zodat de vroege behandeling kan worden gestart.
