Ulnaire afwijking, ook wel ulnaire afwijking genoemd, is een misvorming van de vingers van de hand. In het bijzonder vindt ulnaire drift plaats wanneer er ulnaire deviatie en volaire subluxatie van de metacarpofalangeale gewrichten (MCP) is. Anatomisch gezien komen de proximale vingerkootjes samen met de metacarpalen van de hand aan de metacarpofalangeale gewrichten. De MCP-gewrichten worden vaker de knokkels genoemd.
Volaire subluxatie van het metacarpofalangeale gewricht ontwikkelt zich wanneer er sprake is van gedeeltelijke ontwrichting van het gewricht – de proximale falanx verschuift weg van de metacarpale kop, bewegend in de palmaire richting. Tussen- en distale vingerkootjes volgen de verschuivende beweging van de proximale falanx.
Volgens Text Kelley’s Textbook of Rheumatology there zijn er aanwijzingen dat reumatische ziekte van de pols leidt tot ulnaire afwijking van de MCP-gewrichten. Er wordt gedacht dat verzwakking van de extensor carpi ulnaris spier radiale afwijking van de pols veroorzaakt als carpale botten roteren (proximale carpale botten roteren in een ulnaire richting en distale carpale botten in een radiale richting). Ulnaire afwijking ontwikkelt zich als een fysieke reactie, waarbij geprobeerd wordt de pezen naar de vingerkootjes in lijn met de straal te houden. Erosie van bot of gewrichtskraakbeen kan bijdragen aan ulnaire drijfkracht, maar kan ook zonder zijn. Synovitis en spierzwakte kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling ervan. Vroege symptomen van ulnaire drift omvatten:
zwakte van de eerste dorsale interossei (interossei zijn de spieren tussen specifieke botten)
laxiteit van radiale collaterale ligamenten
- aanscherping van intrinsieke spieren
- ulnaire verplaatsing van flexorpezen (prominent in index en langere vingers)
- ulnaire afwijking van de vingers, wat duidelijk is wanneer MCP-gewrichten worden verlengd
- Geavanceerde tekenen van ulnaire drift omvatten:
- volaire subluxatie (gedeeltelijke dislocatie) van vingerkootjes
onvermogen om MCP-gewrichten volledig uit te breiden resulterend in flexiecontractuur
- ulnaire slip of verschuiving van extensorpezen
- aanscherping van de hypothenar spieren (een groep van drie spieren in de palm van de hand die de beweging van de pink regelen)
- radiale afwijking van de pols
- extensor carpi ulnaris pees dislocatie
- verlies van het vermogen van de duim om zich tegen de wijsvinger te verzetten
- Om de ernst van de ulnaire drift kan een goniometer worden gebruikt. De stationaire arm van de goniometer wordt over het middenhandsbeen geplaatst terwijl de beweegbare arm evenwijdig aan het proximale kootje wordt geplaatst. Nadat de graad van deformiteit is bepaald, wordt de patiënt meestal gevraagd om zijn hand recht te trekken, indien mogelijk, om de uitlijning actief te corrigeren en een nieuwe meting uit te voeren. Andere handfunctietests kunnen ook worden gebruikt om de ernst van de misvorming te beoordelen.
- Wie ontwikkelt Ulnar Drift?
Ulnaire drift wordt voornamelijk geassocieerd met reumatoïde artritis. Chronische ontsteking van de MCP-gewrichten beschadigt de gewrichtscapsule en de omliggende structuren. Maar reumatoïde artritis is niet de enige aandoening die verband houdt met ulnaire drift. Het kan voorkomen bij andere ontstekingsaandoeningen of aandoeningen van het bindweefsel, zoals lupus of artritis psoriatica.
Eén case study bracht ook een verband aan het licht met de soms voorkomende stoornis, gepigmenteerde villonodulaire synovitis (PVNS).
Behandelingsopties
Opties voor het behandelen van zwelling en pijn in de hand omvatten ijs, vochtige warmte, paraffinebaden, TENS-eenheid en echografie. Handoefeningen, die voornamelijk uitrekken betreffen, worden aanbevolen om bewegingsbereik zoveel mogelijk te behouden.
Spalken wordt soms aanbevolen om de subluxatie van de pols te verminderen, MCP-gewrichten juist te positioneren in neutrale radiaal-ulnaire uitlijning, en subluxatie van de MCP-gewrichten te verminderen door proximale vingerkootjes te ondersteunen. Over het algemeen worden de spalken ’s nachts gedragen of tijdens rustperiodes overdag.
Spalken kunnen ’s nachts helpen bij pijn, maar het is niet aangetoond dat spalken ulnaire afwijkingen voorkomen. Zelfs met spalken tijdens de nacht kan er ulnaire afwijking optreden.
