Progressieve multifocale leuko-encefalopathie (PML) is een zeldzame virale ziekte van de hersenen. Het risico op PML kan soms toenemen bij mensen die Tysabri (natalizumab) gebruiken, een ziektemodificerend geneesmiddel dat wordt gebruikt om terugval te voorkomen bij mensen met multiple sclerose (MS).
PML wordt veroorzaakt door het John Cunningham-virus (JC-virus), een veel voorkomende virale infectie die normaal onder controle wordt gehouden door het immuunsysteem.
Als het immuunsysteem echter verzwakt is, kan het virus opnieuw worden geactiveerd en een ernstige en mogelijk levensbedreigende ontsteking van de hersenen veroorzaken.
Om dit bij mensen met MS te voorkomen, zullen artsen een antilichaamtest uitvoeren om te controleren op aanwijzingen voor het virus in het bloed van een persoon.
PML en het JC-virus
Onderzoek wijst uit dat ongeveer 70% van de Amerikaanse bevolking is geïnfecteerd met het JC-virus. De meeste mensen weten niet dat ze geïnfecteerd zijn en maar weinigen ervaren ooit ziekte als gevolg van de infectie.
Het is pas wanneer de immuunafweer van een persoon wordt aangetast dat de ziekte "opportunistisch" kan worden. Dit betekent eenvoudigweg dat het lichaam niet over de middelen beschikt om zichzelf te verdedigen en dat het virus de gelegenheid aangrijpt om ziekten te veroorzaken.
We zien dit bij mensen met een voortgeschreden HIV-infectie. Met HIV put het virus geleidelijk het immuunsysteem uit en stelt het lichaam bloot aan een reeks opportunistische infecties (OIs).
PML behoort tot de OI’s en is geclassificeerd als een AIDS-definiërende aandoening bij mensen met HIV.
Bij MS is de oorzaak enigszins anders. In dit geval wordt de immunosuppressie veroorzaakt door bepaalde medicijnen die worden gebruikt om MS te behandelen. Deze medicijnen omvatten Tysabri, Tecfidera (dimethylfumaraat) en corticosteroïden.
Eenmaal opnieuw geactiveerd, kan het virus door de bloed- / hersenbarrière lopen die het centrale zenuwstelsel van de rest van het lichaam scheidt.
Uiteindelijk zal een zeer klein percentage van de mensen die de Tysabri gebruiken, PML ontwikkelen en de neiging hebben om die met de volgende risicofactoren te beïnvloeden:
- Verleden of huidige blootstelling aan andere immuunonderdrukkende geneesmiddelen (zoals azathioprine, cyclofosfamide, dimethylfumaraat, methotrexaat mitoxantron of mycofenolaatmofetil)
- Tysabri langer dan twee jaar gebruiken
- Positief testen op JC-virusantilichaam
Bloedonderzoek JC-virusantistoffen
Antistoffen zijn verdedigingsimmuuneiwitten geproduceerd door het immuunsysteem als reactie op een ziekteverwekkend pathogeen zoals de JC-virus. Elk antilichaam is specifiek voor dat pathogeen en dat pathogeen alleen. Eenmaal geproduceerd, zal dat antilichaam in het lichaam achterblijven om te reageren in het geval dat de pathogeen terugkeert.
Om een infectie te bevestigen, voeren we een eenvoudige bloedtest uit die is ontworpen om specifieke antilichamen te detecteren. Het resultaat van de test kan ons een van twee dingen vertellen:
- Een positief resultaat betekent dat een persoon is blootgesteld aan het virus.
- Een negatief resultaat betekent dat er geen bewijs is van blootstelling.
De uitdaging hier is natuurlijk dat de meerderheid van de mensen besmet zal zijn met het JC-virus.
Dus hoewel een positief resultaat een verhoogd risico op PML kan suggereren, is het geen contra-indicatie voor behandeling. In plaats daarvan kan de arts dit en de andere risicofactoren bekijken om te beslissen of Tysabri geschikt is of dat er andere effectieve opties bestaan.
Tegelijkertijd is de antilichaamtest niet perfect en bestaat er een kans van drie procent dat deze een fout-negatief resultaat oplevert. Dit is een van de redenen waarom de antilichaamtest wordt uitgevoerd voorafgaand aan het starten van Tysabri en zes maanden later wordt herhaald om te controleren op virale activiteit.
Een heel woord
Hoewel de JC-virusantistoffentest nuttig is om te bepalen wie een hoger risico loopt om PML te ontwikkelen bij het gebruik van Tysabri, mag het het belang van het medicijn niet ondermijnen bij het voorkomen van MS-terugval.
Uiteindelijk is de beslissing om Tysabri te gebruiken al dan niet individueel en dient dit te worden gedaan in overleg met een specialist. Als de behandeling wordt voorgeschreven, zijn regelmatige follow-ups essentieel om niet alleen de effectiviteit van de behandeling te controleren, maar om mogelijke bijwerkingen te voorkomen.
