De parotisklieren zijn een van de drie belangrijkste soorten speekselklieren in het lichaam en worden waarschijnlijk het meest herkend door degenen die leefden voordat het bofvaccin beschikbaar was. Bof was een veel voorkomende kinderontsteking die werd gekenmerkt door de "eekhoornwangen" van gezwollen parotisklieren. Deze klieren zijn aanwezig aan elke zijde van uw gezicht en scheiden speeksel af om de spijsvertering te bevorderen.
Laten we eens kijken naar de anatomie en functie van de parotisklier, evenals naar algemene ziektes die deze klier beïnvloeden.
Anatomie van de parotisklier
U hebt twee parotisklieren, elk voor het oor op uw gezicht. Naast de parotisklier heb je ook nog twee andere belangrijke speekselklieren, de sublinguale en submandibulaire klieren. Alle drie de klieren hebben een slangetje eraan, een kanaal genaamd, dat speeksel van de klier naar de mond transporteert. Het kanaal dat de parotisafdichting afvoert, wordt het kanaal van Wharton genoemd.
Functie van de parotisklier
De functie van de parotisklier en andere twee belangrijke speekselklieren is speeksel te produceren en af te scheiden, een stof die helpt voedsel af te breken zodat het goed kan worden verteerd. Speeksel helpt ook om zich te verdedigen tegen bacteriën en gaatjes te voorkomen.
Ziekten van de parotisklier
Er zijn verschillende soorten medische aandoeningen die de speekselklier kunnen beïnvloeden, van stenen tot tumoren.
Laten we elk afzonderlijk bekijken.
Xerostomia (droge mond)
Als de speekselklieren van een persoon niet goed werken en stoppen of te weinig speeksel produceren, ontwikkelt een persoon een droge mond – dit wordt xerostomie genoemd. Er zijn een aantal mogelijke oorzaken voor xerostomie, waaronder bestralingstherapie, een auto-immuunziekte genaamd het syndroom van Sjögren, of medicijnen zoals antihistaminica of chemotherapie.
Een droge mond kan de kwaliteit van leven van een persoon aanzienlijk beïnvloeden. Het kan slikken beïnvloeden, een brandend gevoel in de mond creëren en een persoon vatbaar maken voor gaatjes. De behandeling omvat kunstmatig speeksel en medicijnen die de speekselproductie stimuleren.
Sialadenitis (bacteriële infectie van de parotis)
Sialadenitis is een bacteriële infectie die zowel de parotisklier als de submandibulaire klier kan aantasten. Het ontstaat meestal na vertraagde drainage van de klier (een gedeeltelijke obstructie) resulteert in een secundaire infectie in de klier. Symptomen kunnen zijn: tederheid van de wang, koorts, zwelling, pijn bij het eten en soms wordt de aanwezigheid van pus genoteerd bij de opening van het kanaal in de mond. Het komt meestal voor bij mensen met een chronische ziekte, of bij een persoon die uitgedroogd raakt.
De behandeling omvat antibiotica en warme kompressen naar de klier. Sommige aanbieders adviseren massage van de parotisklier, maar dit kan pijnlijk zijn. Zuigen op zuigtabletten of hoestbuien kan de speekselafvoer stimuleren en helpen de infectie te verwijderen. Als de infectie niet onmiddellijk wordt behandeld, kan zich een abces vormen, dat mogelijk drainage vereist.
Er is ook een chronische vorm van sialadenitis die meestal verband houdt met een obstructie in plaats van een bacteriële infectie.
Sialolithiasis (obstructie van de parotis)
Een andere mogelijke parotisklieraandoening, sialolithiasis, is een obstructie, die meestal optreedt wanneer een steen (een calculus) de buis blokkeert (het kanaal van Wharton) die speeksel naar de mond draagt. Obstructie veroorzaakt pijn en zwelling aan de kant van het gezicht van de getroffen klier. Als er niet genoeg vocht wordt gedronken of als een medicijn wordt ingenomen dat de hoeveelheid speekselproductie vermindert, kan dit tot een steenvorming leiden.
Als de obstructie te wijten is aan een steen, kan de eerste behandeling bestaan uit het drinken van veel vocht, het masseren van de klier en het opzuigen van een citroendruppel of vitamine C-zuigtablet om de speekselproductie te activeren.
Als dit niet werkt, kan een arts een instrument gebruiken om de steen te verwijderen.
Stenen dichtbij de opening (op de grond van de mond) kunnen soms door de mond worden verwijderd. Stenen die dieper in het kanaal liggen, zijn een grotere uitdaging om te behandelen, omdat het gebruik van instrumenten in deze regio een zenuw kan beschadigen. Behandelingen die vergelijkbaar zijn met die voor nierstenen, zoals lichamelijke schokgolf-lithotripsie of fluoroscopisch ophalen van de mand kunnen effectief zijn.
Als stenen chronisch en ernstig zijn, moet de parotisklier zelf mogelijk worden verwijderd, maar dit wordt niet gedaan als het enigszins mogelijk is.
Andere minder vaak voorkomende oorzaken van obstructie in de parotis zijn:
- Prothese van een persoon die de kanaalopening samenperst
- Tanduitbarsting als gevolg van trauma
- Slijmproppen of vreemde lichamen die in het kanaal komen
- Een neoplasma (tumor) of gezwollen lymfeklier die het kanaal blokkeert
Inflammatoire / infiltratieve aandoeningen van de parotisklier
Er zijn verschillende soorten medische aandoeningen die kunnen resulteren in een vergroting van de parotisklier, ofwel door de klier te infiltreren of door een ontsteking in de klier te veroorzaken. Deze omvatten:
- Sjogren-syndroom
- Sarcoïdose
- Alcoholisme
- Diabetes
- HIV / AIDS
- Door drugs veroorzaakt (sommige medicijnen kunnen speeksel dikker maken, zoals jodium)
Bof (virale) infectie en de parotisklier
De meest voorkomende virale infectie speekselklier is bof, wat de vergroting van beide parotisklieren. Vóór de introductie van het vaccin in 1967 was de bof een zeer veel voorkomende infecties bij kinderen, gekenmerkt door ‘eekhoornwangen’. Uitbraken komen nog steeds af en toe voor, maar het is een zeldzaamheid nu ten opzichte van in het verleden.
Tumoren van de parotisklier
De parotisklier kan ook gezwellen of massa’s ontwikkelen, tumoren genaamd. Deze tumoren zijn vaak goedaardig in plaats van kwaadaardig (kanker). Daarentegen zijn tumoren van de andere belangrijke speekselklieren, evenals de kleine speekselklieren, vaak kwaadaardig. Maligne parotidetumoren zijn meestal ofwel mucoepidermoïde en adenocystische carcinomen of adenocarcinomen.
Wat moet u doen als u zich zorgen maakt over uw parotisklier
Als u zwelling of gevoeligheid ervaart over uw parotis, raadpleeg dan uw arts. Niet alleen kan uw ongemak een infectie of steen signaleren die moet worden behandeld, maar een opgezwollen parotisklier kan ook wijzen op een onderliggend ziekteproces. Wanneer u uw eerste hulp arts ziet, kan zij u doorverwijzen naar een arts voor oor, neus en keel (ENT) voor verdere evaluatie.
Bottom Line op de parotisklieren
De parotisklieren aan elke kant van uw gezicht hebben een belangrijke functie bij het creëren van speeksel, dat op zijn beurt helpt bij de spijsvertering, uw mond smeert en tandbederf remt. Infecties en stenen in de parotisklieren kunnen behandeling vereisen, en zwelling van de parotisklieren kan ook belangrijke aanwijzingen geven over de aanwezigheid van andere medische zorgen.
