Ongeveer 12 procent van alle mensen zal op enig moment in hun leven nierstenen hebben. Nierstenen zijn eigenlijk de op twee na meest voorkomende urologische presentatie achter urineweginfecties en prostaataandoeningen.
Nierstenen zijn voortreffelijk pijnlijk en resulteren in rug-, flank- of liespijn. Het karakter van deze pijn is meestal intermitterend. Andere symptomen die gepaard gaan met nierstenen zijn koorts, koude rillingen, misselijkheid, braken, bloederige urine en gekleurde urine.
Bij de meeste mensen veroorzaakt de pijn van een niersteen een reis naar de eerste hulp.
Er kunnen zich stenen vormen in de blaas, urineleiders of de nieren. Wanneer dergelijke stenen in de nier worden gevonden, kunnen ze ook nierstenen of nefrolithiasis worden genoemd. Nierstenen kunnen zowel belemmerd als niet-belemmerd zijn. Het belemmeren van nierstenen is groter (groter dan 7 mm) en verstopt de urinewegen en vereist daarom een agressieve behandeling. Niet-obstructieve nierstenen zijn kleiner en gaan meestal vanzelf over en vereisen geen ziekenhuisopname. In plaats daarvan ontvangt u pijnstillers (NSAID’s met of zonder opioïden) en instructies voor hydratatie en follow-up met uw arts, als u de spoedafdeling bezoekt met stenen die waarschijnlijk zullen passeren.
Nierstenen zijn meestal samengesteld uit calciumoxalaat. Afhankelijk van de oorzaak varieert de samenstelling van nierstenen echter ook, en ze kunnen ook worden gemaakt van calciumfosfaat, struviet, cystine of urinezuur.
Wanneer nierstenen in de urine terechtkomen, kunnen ze als sediment worden gedetecteerd, wat kan helpen bij de diagnose van deze aandoening.
Wanneer een persoon zich op de eerstehulpafdeling presenteert met een vermoedelijke diagnose van nierstenen, wordt meestal een CT in de buik zonder contrast besteld om eventuele nierstenen zichtbaar te maken. Nierstenen kunnen ook worden gevisualiseerd met behulp van andere diagnostische modaliteiten zoals echografie, röntgenfoto’s, MRI en fluoroscopie.
Daarnaast wordt ook een urinalyse uitgevoerd om de urine te onderzoeken op kristallen en rode bloedcellen (die duiden op een bloeding).
Vooral grote nierstenen die de urinewegen hinderen, kunnen een operatieve verwijdering vereisen. Een operatie voor nierstenen wordt echter nu zelden uitgevoerd. In plaats daarvan is extracorporale schokgolflithotripsie (ESWL) de procedure voor het behandelen van nierstenen geworden.
Bij ESWL worden hoogenergetische geluidsgolven gebruikt om nierstenen te vernietigen die met behulp van echografie worden gevisualiseerd. Deze stukjes niersteen kunnen dan vrij door de urinewegen via de urine. Interessant is dat de technologie die wordt gebruikt om ESWL te ontwikkelen gebaseerd is op technologie die wordt gebruikt om supersonische vliegtuigen te ontwikkelen.
Er zijn twee manieren waarop ESWL kan worden toegepast. Ten eerste kan ESWL worden toegepast door middel van een waterbad waarin u onderdompelt in water en geluidsgolven met hoge energie door het water worden gestuurd. Als alternatief kunnen deze hoogenergetische geluidsgolven worden gericht door een water kussen geplaatst tegen uw huid. Beide procedures kunnen ongemakkelijk zijn en anesthesie wordt vaak tijdens de procedure toegediend. Anesthesie versnelt ook hersteltijden na ESWL.
Zelfs met behulp van anesthesie kan ESWL nog steeds pijnlijk zijn.
Specifiek, ESWL is het meest pijnlijk wanneer de dichtheid van het medium waardoorheen de geluidsgolven reizen, zoals tussen water en weefsel of weefsel en stenen. Zo is de pijn meestal visceraal, diep in de nier waar de steen zich bevindt.
Hoewel ESWL over het algemeen veilig is, kan het zelden hartritmestoornissen veroorzaken of rotzooien met pacemakers. Bovendien kan ESWL soms rotzooien met de bloeddruk en hartfalen verergeren. Een zekere mate van nierletsel en bloeden is normaal na gebruik van ESWL.
Naast chirurgie of ESWL kunnen ureteroscopie en endoscopie in bepaalde situaties ook worden gebruikt voor het visualiseren en verwijderen van nierstenen.
Uretoscopie wordt gebruikt om stenen terug te winnen die in de urineleiders zijn gevangen.
Nierstenen zijn te wijten aan de gecombineerde effecten van genetica en milieu. Afhankelijk van de oorzaak kunt u soms bepaalde stappen nemen om nierstenen te voorkomen. Bijvoorbeeld, de meest voorkomende risicofactor geassocieerd met nierstenen is uitdroging; dus, het drinken van veel water of zelfs het nemen van diuretica (waterpillen) kan nierstenen helpen voorkomen. (Uw arts moet de diuretica voorschrijven.) Bovendien kunnen bepaalde voedingsmiddelen bijdragen aan de ontwikkeling van bepaalde soorten nierstenen. Zo bevat spinazie oxalaat, een bestanddeel van nierstenen samengesteld uit calciumoxalaat. Bovendien kan het verminderen van de hoeveelheid vlees en natrium die je eet ook calciumoxalaat nierstenen voorkomen.
