Maculaire degeneratie, vaak aangeduid als leeftijdsgebonden maculaire degeneratie (ARMD of AMD), is de belangrijkste oorzaak van blindheid in de Verenigde Staten. De aandoening treft vooral mensen van 65 jaar en ouder. Sommige maculaire complicaties die jongere mensen treffen, kunnen maculaire degeneratie worden genoemd, maar de term verwijst over het algemeen naar leeftijdsgebonden maculaire degeneratie.
AMD beïnvloedt de macula, het gevoelige deel van het netvlies dat verantwoordelijk is voor een scherp centraal zicht. AMD kan worden behandeld, hoewel niet genezen.
Er zijn twee hoofdtypen leeftijdsgebonden maculaire degeneratie:
- Droge (niet-neovasculaire) AMD
Droge AMD, ook wel niet-exsudatieve maculaire degeneratie genoemd, is het meest voorkomende type, goed voor ongeveer 90 procent van alle AMD-gevallen. In droge AMD treedt een waarneembare verandering op in de gepigmenteerde cellen van het oog, waardoor gebieden met depigmentatie, samenklontering van pigment en drusen (gele afzettingen onder de retina) achterblijven.
Droge AMD verloopt meestal heel langzaam. Er zijn drie fasen: vroeg, gemiddeld en geavanceerd. Het vroegste stadium wordt gekenmerkt door drusen en normaal zicht of licht visueel verlies. Het verlies van het centrale zicht wordt groter, er kan meer drusen verschijnen of groter worden en pigmentveranderingen ontwikkelen zich naarmate de conditie vordert. De mate van verlies van gezichtsvermogen varieert met droge AMD maar gaat zelden over in juridische blindheid. Macroflastische atrofie en milde littekens kunnen zich ontwikkelen.
- Natte (neovasculaire) AMD
Natte AMD is goed voor ongeveer 10 procent van alle AMD-gevallen. Mensen met de droge vorm van AMD kunnen overgaan naar de meer ernstige natte vorm. Nieuwe bloedvatgroei (neovascularisatie) vindt plaats onder de retina. Hoewel deze schepen nieuw zijn, zijn ze kwetsbaar van aard. Bloed en vloeistof lekken uit de nieuwe bloedvaten, vaak tillen de macula op en veroorzaken visuele vervormingen, mogelijk resulterend in permanente weefselbeschadiging. Er kan littekens ontstaan, met als gevolg een aanzienlijk verlies van gezichtsvermogen en, vaak, juridische blindheid.
Andere maculaire degeneratie diagnoses omvatten:
- Geographic Macular Degeneration
Geographic macular degeneration is een geavanceerde vorm van droge maculaire degeneratie. Hier is er een algemeen, groter verliesgebied van de retinale pigmentepitheelcellen (RPE). De RPE, die de achterkant van het oog een karakteristieke roodoranje kleur geeft, helpt de fotoreceptoren van het oog, de staven en kegeltjes te voeden. Als gevolg hiervan zal alles wat ziekte veroorzaakt in de RPE uiteindelijk de staven en kegeltjes in het netvlies beïnvloeden.
Het wordt ‘geografisch’ genoemd omdat de grote gebieden met verloren RPE lijken op continenten die worden omringd door een zee van een gezond netvlies. Soms wordt het beschreven als RPE-uitval. Normaal gesproken is er geen vloeistoflekkage of -bloeding en het verlies van het gezichtsvermogen gebeurt heel langzaam. Artsen bestuderen gentherapie en RPE-transplantatie. - Juveniele maculaire degeneratie
Juveniele maculaire dystrofie of degeneratie is erfelijk en beïnvloedt jonge mensen en kinderen. Gewoonlijk is de aandoening autosomaal recessief, wat betekent dat het zich ontwikkelt wanneer een kind een recessief gen van elke ouder ontvangt. Juveniele maculaire degeneratie heeft geen invloed op het zicht aan de zijkant of perifeer zicht. Mensen die juveniele maculaire degeneratie ontwikkelen verliezen de centrale visie en worden niet blind. Er zijn twee hoofdvormen van juveniele maculaire degeneratie: de ziekte van Stargardt en Vitelliform macular dystrophy.
Symptomen
Het verlies van gezichtsvermogen bij maculaire degeneratie is zo geleidelijk dat u het in het begin misschien niet opmerkt. Er is meestal geen pijn. Naarmate de ziekte vordert, kan uw zicht vervaagd zijn en kunnen voorwerpen vervormd lijken. Sommige mensen met AMD kunnen klagen over ontbrekende letters in woorden of problemen bij het zien van kleinere letters.
Naarmate de conditie voortschrijdt, kan er sprake zijn van een diepgaand verlies of vergrijzing van het centrale zicht, terwijl perifeer zicht onveranderd blijft. Soms kan de kleurweergave veranderen.
Tekenen van AMD zullen ook aanwezig zijn, hoewel ze het best kunnen worden opgespoord door een oogzorgspecialist.
Oorzaken
De meest voorkomende soorten maculaire degeneratie gerelateerd aan het ouder worden.
Er zijn ook verschillende andere bekende risicofactoren voor het ontwikkelen van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie:
- Leeftijd
- Roken
- Familiegeschiedenis
- Lichte oogkleur
- Hypertensie
- Blootstelling aan de zon
- Hart- en vaatziekten
- Hoog cholesterolgehalte
- Obesitas
- Vrouwelijk geslacht
- Verziendheid
Uw omgeving kan dragen ook bij aan de ontwikkeling van AMD en het huidige onderzoek richt zich op genen die het risico op het ontwikkelen van AMD kunnen verhogen of verlagen.
Diagnose
De diagnose AMD wordt gesteld nadat een uitgebreid oogonderzoek is uitgevoerd door een optometrist of oogarts.
Afstand en nabij zicht worden ook gemeten. Een test genaamd "Amsler grid" wordt uitgevoerd om blinde vlekken, golvende lijnen of vervormingen in het zicht te lokaliseren. Een uitgezet retinale onderzoek stelt de arts in staat om een vergroot zicht op de macula te zien.
Uw oogarts zal zoeken naar tekenen zoals:
- Drusen en veranderingen in de gepigmenteerde cellen in de macula, als gevolg van ophoping van cellulair afval
- Nieuwe groei van bloedvaten (neovascularisatie): een waargenomen zuurstofgebrek in het netvlies kan chemische signalen afgeven bemiddelaars die dit veroorzaken.
- Vloeistof of bloed dat in retinaal weefsel is gelekt (vanwege nieuwe bloedvaten, die zwak zijn tijdens het vormen)
Als AMD wordt vermoed, kan een kleurstofinspuiting-test, fluoresceïne-angiografie (FA), worden besteld. Een andere diagnostische test, optische coherentie tomografie (OCT), kan ook worden uitgevoerd. Als AMD wordt gedetecteerd, volgt hierna een verwijzing naar een retinale specialist.
Behandeling
Er is geen remedie bekend voor maculaire degeneratie. AMD-behandeling richt zich op het vertragen of verminderen van de progressie van de ziekte en varieert afhankelijk van het stadium.
Op basis van de Age-Related Eye Disease Study (AREDS) werd aangetoond dat voedingssupplementen met vitamine C en E, beta-caroteen en zink de progressie van droge AMD naar geavanceerde AMD met 28 procent vertraagden of vertragen bij sommige mensen met de staat.
Behandeling voor natte AMD richt zich op het stoppen van de vloeistoflekkage van neovascularisatie. Procedures zoals fotocoagulatie en maculaire translocatie zijn uitgevoerd met variabele resultaten. Anti-vasculaire endotheliale groeifactor (anti-VEGF) -medicijnen worden gebruikt voor de behandeling van maculaire degeneratie. Deze medicijnen worden direct in het oog geïnjecteerd en werken om te voorkomen dat nieuwe bloedvaten zich vormen.
Als u aanzienlijk verlies van het gezichtsvermogen hebt ten gevolge van AMD, kunnen centra voor slechtziendheid en artsen producten of aanpassingen aan huis aanbevelen die een functionele visie kunnen teruggeven en uw kwaliteit van leven kunnen verbeteren. Sommige van deze apparaten bevatten krachtige leesbrillen of bifocale lenzen, telescopische lenzen, draagbare apparaten, loepen en televisies met gesloten circuits. Andere aanbevelingen, zoals het gebruik van klokken met grote cijfers en kierkiezers, grote drukboeken, schrijfsjablonen en elektronische praatapparatuur, kunnen uw kwaliteit van leven drastisch verbeteren met maculaire degeneratie.
Omgaan
Leven met het verlies van gezichtsvermogen van macula-degeneratie vereist mogelijk aanpassingen in de levensstijl. Belangrijke aspecten van het leven die worden beïnvloed, zijn het besturen, lezen en uitvoeren van fijne motortaken die een volledig gezichtsveld vereisen, zoals naaien en het gebruik van gereedschap. In sommige gevallen moeten mogelijk activiteiten worden vermoed. Maar in andere gevallen kunnen hulpmiddelen (zoals vergrootglazen) en aanpassingen helpen en kunt u doorgaan.
Sociale ondersteuning is nuttig, niet alleen om u te helpen bij het aanpassen, maar ook om u te helpen met dagelijkse taken indien nodig. U kunt ook overwegen om het aanbod zoals het openbaar vervoer te verkennen.
Een heel woord
Het is belangrijk om regelmatig oogonderzoek te ondergaan als onderdeel van uw routinematige gezondheidsonderhoud gedurende uw hele leven, zelfs als u geen verlies van het gezichtsvermogen hebt. Als uit evaluaties blijkt dat u vroege tekenen van macula-degeneratie heeft, moet u uw oogarts op de aanbevolen manier opvolgen en zich houden aan de voorgestelde stappen om te voorkomen dat de aandoening verder gaat, omdat dit een verschil kan maken bij het voorkomen van verlies van het gezichtsvermogen.
