Levodopa wordt beschouwd als de gouden standaard voor dopamine-substitutietherapie bij de ziekte van Parkinson. Het medicijn is ontwikkeld in de jaren zestig van de vorige eeuw nadat James Parkinson in 1817 schreef over een reeks symptomen die we tegenwoordig kennen als de ziekte van Parkinson. Tientallen jaren later is levodopa nog steeds de meest gebruikte behandeling van deze chronische ziekte.
Bij orale inname wordt levodopa via de dunne darm in het bloed opgenomen.
Het wordt vervolgens omgezet in dopamine door enzymen in de hersenen, wat helpt de neurotransmitter te vervangen die verloren is gegaan doordat de eigen dopamine producerende neuronen van de hersenen afsterven.
Hoe Levodopa werkt
Levodopa wordt bijna altijd gecombineerd met het geneesmiddel carbidopa (zoals in het merknaam drug Sinemet), dat helpt de werkzaamheid van levodopa te verlengen en voorkomt dat het medicijn wordt afgebroken in de bloedbaan voordat het de hersenen bereikt. In plaats van de hoge doses die aanvankelijk nodig waren, kan door toevoeging van carbidopa de levodopa in kleinere doses worden toegediend. Dit vermindert misselijkheid en braken, vaak slopende bijwerkingen. In Europa wordt levodopa gecombineerd met een andere stof, benserazide genaamd, met een vergelijkbaar effect in de merknaam drug Madopar.
Dopamine-vervangingstherapie werkt uitzonderlijk goed bij het beheersen van de motorische symptomen en helpt het dagelijks functioneren van Parkinsonpatiënten verbeteren.
Het kan echter ook aanzienlijke bijwerkingen veroorzaken, zoals dyskinesieën (hinderlijke onvrijwillige bewegingen), die de hoeveelheid medicatie die kan worden gebruikt, kan beperken. Dit heeft tot gevolg dat de meeste mensen niet voldoende worden gedoseerd tot de hoeveelheid dopamine die ze kunnen verdragen. Soms zijn de bijwerkingen slechter dan de oorspronkelijke symptomen die worden behandeld.
Daarnaast wordt niet ingegaan op de niet-motorische symptomen van Parkinson, waarvan bekend is dat ze de meerderheid van de invaliditeit bij patiënten veroorzaken.
Levodopa-bijwerkingen
Bijwerkingen van dopamine-substitutietherapie omvatten, maar zijn niet beperkt tot, misselijkheid, braken, lage bloeddruk, duizeligheid en een droge mond. Bij sommige personen kan dit verwarring en hallucinaties veroorzaken. Op de lange termijn kan het gebruik van dopamine-vervanging ook leiden tot dyskinesieën en motorische fluctuaties (d.w.z. meer "uit" -perioden wanneer het medicijn niet goed werkt).
Soorten Dopamine-vervangingstherapieën
Dopamine-substitutietherapie is er in verschillende formuleringen en combinaties. De meer gebruikelijke bereidingen zijn als volgt:
Levodopa / Carbidopa:Deze combinatie heeft een kortwerkende vorm (Sinemet) en een langwerkende (Sinemet CR) die slechts tweemaal daagse dosering vereist. Levodopa / carbidopa wordt ook geleverd in een oraal uiteenvallende tablet (Parcopa) waarvoor geen water nodig is en die nuttig is voor mensen met slikproblemen.
Levodopa / Carbidopa / Entacapone: Stalevo is een ander langwerkend dopaminevervangend middel dat naast levodopa en carbidopa de toegevoegde medicatie entacapon bevat, wat de werkzaamheid van deze formulering verder verlengt, waardoor langere doseringsperioden mogelijk zijn.
Momenteel alleen verkrijgbaar in Canada en Europa, levodopa / carbidopa gel (Duodopa) is een vorm van dopamine-vervanging die rechtstreeks in de dunne darm wordt afgegeven via een chirurgisch geplaatste buis. Het wordt het best gebruikt voor mensen met een gevorderde ziekte die niet in staat zijn om controle te krijgen over hun invaliderende motorische symptomen met andere beschikbare medicijnen. Door een pompsysteem te gebruiken dat vergelijkbaar is met de insulinepomp bij diabetes, kan Duodopa de medicatie gedurende de dag continu afgeven.
Het populaire gezegde "oud is goud" geldt zeker als het gaat om levodopa. Ondanks de vooruitgang op het gebied van het onderzoek naar de ziekte van Parkinson, is er geen ander nieuw geneesmiddel dat even effectief is gebleken als levodopa in termen van verlichting van de motorische symptomen van deze ziekte.
Neveneffecten, met name op de lange termijn, met motorische fluctuaties en dyskinesieën, beperken echter de werkelijke effectiviteit ervan als een ideale behandeling.
