Mensen met multiple sclerose (MS) die langdurig zitten of liggen vanwege mobiliteitsbeperkingen lopen een hoog risico op het ontwikkelen van complicaties zoals drukpijn, contracturen (wanneer een gewricht bevroren raakt) en botzwakte (osteoporose genaamd).
Het is verontrustend om te horen, maar het voordeel is dat deze complicaties kunnen worden voorkomen met zorgvuldige zorg en hulp van geliefden of zorgpartners.
Drukzweren
Drukzweren (ook doorligwonden, drukletsels of doorligwonden) zijn gebieden van huidafbraak die optreden als gevolg van langdurige druk. De overmatige druk onderbreekt de bloedstroom naar de huid en het weefsel eronder. Zonder voldoende oxygenatie, een pijnlijke vormen.
Er verschijnen drukzweren op een "benig" deel van het lichaam, meestal het staartbeen, de heup en het sacrum, het laagste gedeelte van uw wervelkolom boven uw billen. Andere voorbeelden van plaatsen waar doorligwonden kunnen ontstaan zijn de hiel, het schouderblad, de binnenknie, de elleboog en de achterkant van het hoofd.
Het lastige aan decubitus is dat ze er niet al te slecht uitzien (vaak een klein deel van de rode huid), maar dat ze snel erg ernstig worden als ze niet snel worden behandeld met drukverwijdering.
Een van de veelbetekenende eerste tekenen van een drukpijn is een rood of gestold gebied van de huid dat, wanneer erop wordt gedrukt, rood blijft in plaats van terug te keren naar de normale kleur (dit wordt een decubitus onder druk genoemd).
Naarmate de druk zere vordert, kan het rode deel van de huid beginnen te zwellen, blaren en uiteindelijk afsterven. De pijnlijke plek kan zich dan verdiepen, zich uitstrekkend tot de vetlaag onder de huid en uiteindelijk tot de spier en mogelijk het bot (dit wordt een stadium vier decubitus genoemd).
Een van de grootste problemen met drukpijn is het risico op infecties, dat levensbedreigend kan zijn.
Tekenen van een infectie die meteen medische aandacht verdienen zijn onder meer:
- Koorts
- Vieze geur afkomstig van de zweer
- Verhoogde roodheid, zwelling of warmte
- Dikke witte / gele / groene afscheiding
Tenslotte is het belangrijk om te vermelden dat naast immobilisatie, er ook zijn andere factoren die het risico van een persoon om drukplekken te ontwikkelen verhogen. Sommige hiervan zijn:
- Slechte voeding
- Uitdroging
- Andere medische aandoeningen hebben, zoals diabetes of hart- en vaatziekten
- Gevoelloosheid in de delen van het lichaam die aan de druk zijn blootgesteld
- Overgewicht (extra gewicht op de reeds gestreste huid)
- Ondergewicht (meer benige delen van het lichaam blootgesteld aan druk)
Preventie
Preventie is de sleutel als het gaat om drukpijnlijke plekken. Dit betekent zo mobiel mogelijk blijven (als je kunt), gehydrateerd blijven en een voedzaam, uitgebalanceerd dieet eten: een dieet dat rijk is aan fruit, groenten, volle granen en gezonde eiwitten (vette vis, mager vlees, bonen, en peulvruchten).
Voor mensen die ondervoed zijn, is het essentieel om een voedingsdeskundige te zien, omdat zij u (of uw geliefde) kan adviseren bij het optimaliseren van de eiwit- en calorie-inname.
Als u slecht ter been bent, hebt u een speciale matras nodig voor uw bed en / of kussen voor uw rolstoel die drukpijn kan helpen voorkomen (drukontlastende hulpmiddelen genoemd).
Om ervoor te zorgen dat u de juiste apparaten krijgt, is het het beste om een afspraak te maken met een physiater (een revalidatiearts die ervaring heeft met het voorkomen en beheersen van de gevolgen van immobilisatie).
Als u geen mobiliteit kunt behouden (u bent bedlegerig of stoelgebonden), is het belangrijk om uw positie ten minste om de twee uur te wijzigen. Dit kan de zorg van een verpleegkundige hulp of verzorger vereisen.
Contractures
Met een afname van mobiliteit, is er een verlies aan elasticiteit in de bindweefsels die zich hechten aan botten of spieren in een gewricht. Dit verlies aan elasticiteit leidt tot weefselstijfheid en een beperking van het gezamenlijke bewegingsbereik.
Naast immobiliteit bij multiple sclerose kunnen contracturen optreden in spieren (wanneer de spier korter wordt en strakker wordt). Spierverrekkingen bij MS treden op als gevolg van spasticiteit – een symptoom dat ontstaat door een verstoorde signaalvorming van zenuwen en spieren.
In ernstige gevallen van spasticiteit kan een persoon pijnlijke en onbeheersbare spierspasmen en stijfheid ontwikkelen. Helaas treden bij mobiliteitsproblemen ernstige spasticiteit op, waardoor de kans op contracturen (een vicieuze cirkel) nog groter wordt.
Preventie
Behandeling van spasticiteit is van essentieel belang om contracturen te voorkomen. Dit omvat twee hoofdstrategieën:
- Fysiotherapie voor rekoefeningen
- Medicijnen om de spieren te ontspannen, zoals spierverslappers (bijvoorbeeld baclofen). Botox-injecties in de getroffen spier kunnen ook nuttig zijn voor het verminderen van spasticiteit, het verhogen van de beweging en dus het voorkomen van contracturen.
In zeldzame gevallen is een operatie nodig om de spier en de pees langer te maken en het bewegingsbereik te verbeteren.
Botverzwakking
mobiliteitsproblemen of sedentaire problemen door MS-gerelateerde problemen, zoals pijn of vermoeidheid, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van osteoporose – een aandoening van botverzwakking en verlies die het risico op botbreuken of -fracturen verhoogt.
Het misleidende gedeelte van osteoporose is dat het een stille ziekte is, wat betekent dat het geen symptomen veroorzaakt, zoals benige pijnen of gewrichtspijn. Sterker nog, vaak wordt osteoporose pas gediagnosticeerd als een persoon een val en een daaropvolgende breuk ervaart, zoals van de heup, ruggengraat of pols.
Naast immobiliteit omvatten andere risicofactoren voor het ontwikkelen van osteoporose het hebben van een familiegeschiedenis, verhoogde leeftijd, het bereiken van de menopauze, het hebben van een voorgeschiedenis van roken of overmatig alcoholgebruik, en dun zijn. Bepaalde medicijnen, zoals corticosteroïden (die de meeste mensen met MS op een bepaald moment hebben ingenomen) kunnen ook het risico op osteoporose verhogen.
Preventie
Het verplaatsen en versterken van uw botten door gewichtdragende oefeningen is de beste manier om osteoporose en specifiek botbreuken te voorkomen.
Voordat u begint met een botversterkend regime, is het het beste om een fysiotherapeut te zien die ervaring heeft met het werken met mensen met verminderde mobiliteit. Op deze manier kan hij een gewichtdragende oefeningsprogramma samenstellen dat geschikt voor u is, aangezien u uw andere potentiële MS-problemen, zoals spierzwakte, vermoeidheid en spasticiteit, zult moeten overwegen.
Voorbeelden van gewichtdragende oefeningen zijn tennis, dansen, gewichtheffen, snelwandelen en joggen (terwijl zwemmen en fietsen geen gewicht dragen).
Als u in een rolstoel zit, voelt u zich niet beperkt – u kunt rolstoelyoga, tai chi, basketbal of atletiek proberen. Als dit te moeilijk is of niet je kopje thee, probeer dan versterkende oefeningen te oefenen terwijl je in je rolstoel zit met een weerstandband of een halter.
Uiteindelijk kan een beetje een lange weg afleggen, maar probeer tot wel dertig minuten per dag te werken om uw botgezondheid te optimaliseren.
Naast sporten, is goed eten belangrijk voor het behoud van sterke botten. Zoals het voorkomen van doorligwonden, betekent dit het eten van maaltijden die rijk zijn aan fruit, groenten en magere eiwitten.
Calcium is ook goed voor uw botten, maar vraag uw arts of een calciumsupplement geschikt is voor u. Sommige mensen kunnen voldoende calcium uit hun dieet halen, terwijl anderen een supplement moeten nemen naast hun calciumrijke voedselinname.
Ten slotte is het zorgen voor een voldoende vitamine D-gehalte een belangrijk onderdeel bij het bouwen van sterke botten. Het goede nieuws is dat de meeste mensen met MS hun vitamine D-spiegel hebben gecontroleerd en / of een vitamine D-supplement nemen. Hoewel er geen richtlijnen zijn voor het nemen van vitamine D voor mensen met MS, suggereert onderzoek sterk het voordeel ervan.
Een heel woord
Het is een beetje verontrustend om over deze complicaties te lezen, maar het goede nieuws is dat met de juiste zorg en minimalisering van uw risicofactoren deze problemen kunnen worden voorkomen – en hoewel preventietactieken misschien uitputtend zijn, lonen ze wel.
Blijf proactief in het leren van MS en blijf uw neuroloog (en mogelijk een fysioloog en / of fysiotherapeut) zien.
Leven met MS is een reis binnen, dus neem elke dag een voor een, wees aardig voor jezelf in de neergaande momenten, leer wat je kunt, ga vooruit en koester al je ups.
