Wetenschappers zijn nog steeds bezig om de oorzaak of oorzaken van de ziekte van Alzheimer volledig te begrijpen. In de tussentijd is het nuttig om de kenmerken van Alzheimer te begrijpen – plaques en knopen – en de risicofactoren die van invloed zijn op iemands waarschijnlijkheid om de ziekte te ontwikkelen.
Plaques en Tangles
De ziekte van Alzheimer wordt gekenmerkt door een opeenhoping van eiwitten in de hersenen.
Hoewel dit bij een levend persoon niet kan worden gemeten, hebben uitgebreide autopsiestudies dit fenomeen onthuld. De opbouw manifesteert zich op twee manieren:
- Plaques – afzettingen van het eiwit beta-amyloïde die zich ophopen in de ruimten tussen zenuwcellen
- Tangles – afzettingen van het eiwit tau die zich in zenuwcellen verzamelen
Wetenschappers zijn nog steeds aan het bestuderen hoe plaques en knopen in verband staan met de ziekte van Alzheimer. Eén theorie is dat ze het vermogen van zenuwcellen om met elkaar te communiceren blokkeren, waardoor het moeilijk wordt voor de cellen om te overleven.
Autopsies hebben aangetoond dat de meeste mensen wat plakjes en klitten ontwikkelen naarmate ze ouder worden, maar mensen met de ziekte van Alzheimer ontwikkelen veel meer dan degenen die de ziekte niet ontwikkelen. Wetenschappers weten nog steeds niet waarom sommige mensen zoveel mensen ontwikkelen in vergelijking met anderen. Er zijn echter verschillende risicofactoren voor de ziekte van Alzheimer ontdekt.
Risicofactoren voor Alzheimer
- Leeftijd: een hogere leeftijd is de belangrijkste risicofactor voor de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer. Eén op de acht mensen ouder dan 65 heeft de ziekte van Alzheimer en bijna één op de twee mensen ouder dan 85 heeft de ziekte van Alzheimer. De kans om gediagnosticeerd te worden met de ziekte van Alzheimer verdubbelt bijna elke vijf jaar na de leeftijd van 65 jaar.
- Familiegeschiedenis: mensen met een ouder of broer of zus die de ziekte van Alzheimer hebben ontwikkeld, hebben twee tot drie keer meer kans om de ziekte te ontwikkelen dan mensen zonder familieanamnese van Alzheimer. Als meer dan één familielid is getroffen, neemt het risico zelfs nog meer toe.
Wetenschappers hebben twee soorten genen geïdentificeerd die in verband worden gebracht met deze familiale risicofactor. De eerste wordt verondersteld een ‘risicogen’ te zijn, ApoE 4, dat de waarschijnlijkheid van het ontwikkelen van Alzheimer verhoogt, maar het niet garandeert. Naast ApoE 4 denken wetenschappers dat er tot een dozijn andere risicogenen kunnen zijn die nog moeten worden ontdekt.
Het tweede soort gen is een "deterministisch gen" en is veel zeldzamer dan risicogenen. Deterministische genen worden alleen aangetroffen in een paar honderd uitgebreide families over de hele wereld. Als een deterministisch gen wordt geërfd, zal de persoon ongetwijfeld Alzheimer ontwikkelen, waarschijnlijk op een veel oudere leeftijd.
- Levensstijlfactoren: hoewel leeftijd en familiegeschiedenis buiten onze controle zijn, hebben wetenschappers ook verschillende leefstijlfactoren geïdentificeerd die van invloed kunnen zijn op iemands risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer. Er is een verband gevonden tussen ernstig hoofdletsel en de toekomstige ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer, dus degenen die veiligheidsmaatregelen nemen, zoals het dragen van veiligheidsgordels en niet bezig zijn met activiteiten waarbij er een hoog valrisico bestaat, zijn in het voordeel.
Er zijn ook aanwijzingen voor het bevorderen van lichaamsbeweging en een gezond dieet om het risico op de ziekte van Alzheimer te verminderen. Vermijden van tabak, beperken van alcoholgebruik, sociaal actief blijven en deelnemen aan intellectueel stimulerende activiteiten hebben ook een beschermend effect op de ziekte van Alzheimer.
Tot slot is er een sterk verband tussen de gezondheid van het hart en de gezondheid van de hersenen. Degenen die vrij zijn van hartaandoeningen of verwante aandoeningen lopen een lager risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer of een andere vorm van dementie dan degenen met cardiovasculaire problemen.
-Bewerkt door Esther Heerema, MSW, Alzheimer Disease Expert
