Crepitus wordt gedefinieerd als een knetteren of raspend gevoel of geluid onder de huid, meestal in het gewricht of rond de longen. In werkelijkheid is het een geluid in combinatie met een gevoel. De term ‘crepitus’ is afgeleid van het Latijn, wat ‘rammelen of kraken’ betekent.
Gewrichtsomstandigheden
In zachte weefsels is crepitus vaak te wijten aan gas, meestal lucht, dat abnormaal is doorgedrongen en in een gebied is geïnfiltreerd.
Het tastbare (dat wil zeggen, gemakkelijk te zien, te horen, of vilt) krakende of trillende gevoel, wanneer aanwezig, wordt gegenereerd met beweging of beweging. Crepitatie kan ook optreden wanneer opgeruwde gewrichtsvlakken (gewrichtsoppervlakken) of extra gewrichtsoppervlakken (anders dan gewrichts) worden gewreven via actieve of passieve beweging. Er kan pijn of ongemak zijn geassocieerd met crepitus, maar dat is niet altijd het geval – crepitus kan zonder pijn optreden.
In een getroffen gewricht kan crepitus wijzen op kraakbeenslijtage. Bijvoorbeeld, wanneer crepitus wordt gedetecteerd in de patellofemorale, tibiale of femorale condylen rond de knie, zijn degeneratieve veranderingen typisch arthroscopisch te zien. Crepitus kan ook voorkomen bij chronische inflammatoire vormen van artritis. In dergelijke gevallen is er opruwing van de tegenoverliggende oppervlakken van gewrichten als gevolg van erosie en de aanwezigheid van granulatie van weefsel. Crepitus is ook een symptoom dat gewoonlijk wordt geassocieerd met rotator cuff-scheuren.
Wanneer kraakbeen in een gewricht volledig erodeert of wordt weggesleten, is bot-op-bot het resultaat. Het geluid van crepitus dat wordt geassocieerd met een bot-op-bot-gewricht is meestal een hoorbare, voelbare piep.
Crepitus moet worden onderscheiden van kraak- en plopgeluiden die verband kunnen houden met het verschuiven van ligamenten en pezen over botoppervlakken wanneer er beweging plaatsvindt.
Het verschuiven van ligamenten en pezen over bot is niet noodzakelijkerwijs geassocieerd met artritis. Het treedt ook op bij normale beweging van een normaal gewricht. Een ander kenmerk dat het vermelden waard is – met sclerodermie is er een duidelijke, ruwe, krakende crepitus die voelbaar en hoorbaar is over de peesscheden bij beweging.
Temporomandibulaire gewrichtsaandoeningen (TMJ)
Een gemeenschappelijke gewrichtsaandoening die verband houdt met karakteristieke geluiden en sensaties, wordt TMJ of temporomandibulaire gewrichtsaandoening genoemd. TMJ is geassocieerd met verschillende intra-articulaire aandoeningen, zoals artritis, ankylose, dislocatie, meniscusaandoeningen en tumoren. Met bepaalde soorten artritis, waaronder degeneratieve gewrichtsaandoeningen, reumatoïde artritis, jicht en septische artritis, kan alleen TMJ voorkomen of kan een meer algemene toestand ontstaan. Bij beweging van de onderkaak wordt crepitus vaak gehoord of waargenomen in het gewricht. Tot 5 procent van de mensen met artritis elders in het lichaam ontwikkelt TMJ ook.
Longomstandigheden
Crepitus wordt ook gebruikt om geluiden te beschrijven die door de longen worden geproduceerd in bepaalde omstandigheden, zoals interstitiële longziekte. In dergelijke gevallen kan crepitus luid genoeg zijn om met het menselijk oor te worden gehoord. Soms is een stethoscoop nodig om de crepitus te horen die geassocieerd is met longaandoeningen.
Een woord van heel dichtbij
We begrijpen nu wat crepitus is, maar binnen het diagnostische proces is het slechts één aanwijzing (en niet een heel onderscheidende) voor andere potentiële omstandigheden. Dat gezegd hebbende, kunnen verschillende ziekten in verband worden gebracht met crepitus. Uw diagnosticus moet dieper kijken – gebruikmakend van beeldvorming en laboratoriumtests – om eventuele onderliggende problemen te identificeren.
