Olfactorische aandoeningen en hun oorzaken

Wat zijn olfactorische stoornissen? Wat zijn de oorzaken van dysosmie (een verstoring in de reukzin) en waarom komen ze voor? Waarom is dit zo belangrijk?

Wat is Olfaction? – Het belang van ons gevoel voor geur

Het is moeilijk om je een leven te leiden zonder de geur van een roos te ervaren, of de smaak van koffie in de ochtend. Olfaction, ons reukvermogen, speelt in bijna ieders leven een belangrijke rol.

Niet alleen helpt reuk ons met het ontdekken van geuren in de lucht om ons heen, maar het is ook belangrijk om ons te helpen genieten van de smaken van voedsel. Je hebt misschien gehoord dat ‘smaak’ vooral ruikt, en dat is in grote mate waar. Een beschadigd reukvermogen veroorzaakt ernstige stoornissen: de vreugde van eten en drinken kan verloren gaan en depressie kan het gevolg zijn. Bovendien zijn er gevaren verbonden aan het verlies van geur, inclusief het onvermogen om lekkend gas of bedorven voedsel te detecteren.

Meer dan 2,7 miljoen mensen in de Verenigde Staten hebben een reukstoornis, en dit is waarschijnlijk een onderschatting. Sommige mensen hebben gesuggereerd dat ongeveer de helft van de mensen ouder dan 60 jaar een verminderd reukvermogen heeft.

De anatomie en fysiologie van Olfaction (The Sense of Smell)

In het bovenste en middelste deel van de neus is er een klein celgebied dat het reuksmondslijmvlies wordt genoemd. Dit gebied scheidt verschillende beschermende stoffen af, zoals immunoglobulinen (antilichamen die binden met vreemde stoffen zoals micro-organismen), om te voorkomen dat pathogenen het hoofd binnendringen.

Er zijn ook een groot aantal eiwitten, de zogenaamde receptoren, die chemicaliën in de omgeving vangen, of geurstoffen. Van elke receptor wordt gedacht dat deze een speciale vorm heeft die bij deze geurstoffen past, zoals een sleutel die op een slot past.

De olfactorische receptoren leven op naar schatting zes tot tien miljoen olfactorische chemoreceptorcellen in elke neusholte.

Nieuwe receptoren worden gevormd door volwassenheid – een van de weinige voorbeelden van hoe de hersenen in het hele leven nieuwe zenuwcellen kunnen vormen. Wanneer er een fit is tussen een omgevingsstof en een receptor op een olfactorische cel, vuurt de zenuwcel rechtstreeks een signaal af naar de hersenen op de olf bulktemperatuur .Terwijl de bulbus olfactorius vaak wordt beschouwd als de "eerste hersenzenuw", is het technisch gezien geen zenuw, maar een deel van de hersenen zelf. Signalen die door de bulbus olfactorius worden verzonden, verplaatsen zich naar speciale delen van de hersenschors en zelfs naar de amygdala, een deel van de hersenen dat te maken heeft met emoties. Vanuit de primaire olfactorische cortex worden signalen doorgegeven aan andere delen van de hersenen, waaronder de thalamus en de hypothalamus.

Geurstoornissen

Er zijn verschillende termen die worden gebruikt om de verschillende soorten stankaandoeningen te beschrijven. Deze omvatten:

Dysomia – Een vervorming in de reukzin. Dysosmia wordt op zijn beurt opgesplitst in twee verschillende soorten stankaandoeningen. Parosmia verwijst naar een verandering in de waarneming van een geur. Phantosmia daarentegen verwijst naar de perceptie van een geur die niet aanwezig is. Met parosmia kan geur anders ruiken dan in het verleden, of je kunt nu een geur vinden die je vroeger leuk vond. Met phantosmia ruik je bijvoorbeeld een kampvuur als er geen kampvuur aanwezig is.

Hyposmie – Een verminderd vermogen om geuren waar te nemen

Anosmie – Een totaal onvermogen om geuren te ruiken
Oorzaken van dysomie A Er zijn verschillende factoren en omstandigheden die dysosmie kunnen veroorzaken.

De meest voorkomende oorzaken zijn neus- en sinustoestanden: door verstopping van de neusgangen en het opblazen van de weefsels die geurmoleculen ontvangen, hebben virale infecties en allergieën een effect op onze reukzin die bijna iedereen ooit heeft ervaren. Aandoeningen die verband houden met de neus, zoals neuspoliepen, septumafwijkingen, alsmede operaties en verwondingen aan de neus (zoals neuscorrectie) kunnen het reukvermogen verstoren.

Andere mogelijke oorzaken zijn:

Hoofdtrauma – Traumatisch hersenletsel kan op verschillende manieren invloed hebben op de reuk: de neus kan beschadigd raken of de zenuwvezels die informatie van de neus naar de hersenen sturen, kunnen tijdens het hoofdletsel worden afgesneden of gescheurd. Het trauma kan ook direct de reukbol beschadigen die de moleculen detecteert die we ruiken.

Hersentumoren – Zowel kwaadaardige als goedaardige hersentumoren, vooral die met betrekking tot de bulbus of de lobben in de slaap, kunnen associëren met een verandering in de reukzin. In sommige gevallen kan verlies van de reukzin het eerste symptoom zijn van een kwaadaardige of goedaardige hersentumor.

Toxinen in de omgeving – Tabaksproducten en rook verminderen de reukzin. Toxinen zoals ammoniak, zwavelzuur en formaldehyde kunnen ook de reuk verminderen.
Medicijnen – Sommige medicijnen, vooral een paar klassen medicijnen die worden gebruikt om hoge bloeddruk te beheersen, kunnen het reukvermogen verstoren. Voorbeelden zijn Procardia (nifedipine), Vasotec (enalapril) en Norvasc (amlodipine).
Hoofd- en nekstraling bij kanker
Neurologische aandoeningen – Meer dan 90% van de mensen met de ziekte van Alzheimer hebben moeite met ruiken, en dysosmie komt ook veel voor bij de ziekte van Parkinson.
Diabetes – Vergelijkbaar met de zenuwbeschadiging die kan leiden tot perifere neuropathie en retinopathie bij diabetes, kan schade aan de zenuwen die bij reuk betrokken zijn eveneens voorkomen.
Vitaminetekorten – Een gebrek aan zink of een tekort aan thiamine dat leidt tot het syndroom van Wernicke-Korsakoff gaat gepaard met een verlies van het reukvermogen.
Het reukvermogen wordt ook vaak verminderd door zowel natuurlijke veroudering als door degeneratieve ziekten zoals dementie. Terwijl de volwassen bulbus olfactorius bij jonge volwassenen ongeveer 60.000 mitrale neuronen heeft, nemen zowel het aantal mitrale neuronen als de diameter van hun kernen dramatisch af met de leeftijd.
Bij ongeveer één op de vijf mensen met reumatische stoornissen is de oorzaak "idiopathisch", wat betekent dat er geen specifieke oorzaak is gevonden.

Diagnose van aandoeningen aan de ingewanden

De diagnose van olfactorische stoornissen begint vaak met een zorgvuldige geschiedenis en lichamelijk onderzoek. Een lichamelijk onderzoek kan zoeken naar aanwijzingen voor een virale infectie of neuspoliepen. Een zorgvuldige geschiedenis kan mogelijke toxische blootstelling aan het licht brengen.

Er kan een test worden uitgevoerd die bekend staat als de Smell Identification Test van de Universiteit van Pennsylvania. Beoordeel of hyperosmie of anosmie echt aanwezig is. Omdat er veel mogelijke oorzaken zijn, variërend van hersenaandoeningen tot voedingsoorzaken, en meer, zullen verdere testen afhankelijk zijn van vele factoren.

Behandeling en het omgaan met het verlies van een geurig gevoel

Er zijn geen specifieke behandelingen die een verandering in de reukzin kunnen omkeren. Soms lost dysomie vanzelf op in de tijd. Onderzoekers hebben het gebruik van hoge doses vitamine A en zinksuppletie geëvalueerd, maar tot nu toe lijkt dit niet effectief te zijn. Olfactorische training wordt momenteel geëvalueerd en lijkt veelbelovend in vroege studies.

Coping is dus het primaire doel van de behandeling. Voor degenen die geen reukzin hebben, zijn veiligheidsmaatregelen zoals het zorgen voor een brandalarm belangrijk. Voedingsadvies kan nuttig zijn, omdat sommige voedingsmiddelen en kruiden het meest waarschijnlijk de receptoren stimuleren (trigeminus- en olfactorische chemoreceptoren).

Waarneming van de basis voor geuren en stoornissen die van invloed zijn op ons reukvermogen

Het belang van het reukvermogen en de smaak is over het algemeen ondergewaardeerd in de dagelijkse samenleving. Terwijl de reukzenuw is gemarkeerd als schedelzenuw nummer één, wat het belang van geur suggereert, wordt de reukzin in de praktijk zelden getest (zelfs niet door neurologen.) Hoewel het waar is dat het reuksysteem bij mensen relatief klein is in vergelijking met andere zoogdieren, ruikt het beide helpen ons genieten van het leven en beschermen ons tegen gifstoffen in de omgeving.