Er is iets griezeligs aan schimmel. Misschien komt het omdat schimmels zo anders zijn dan meer bekende vormen van leven, zoals planten of dieren. Of misschien is het de associatie tussen een schimmel en dingen die dood of stervende zijn. Hoewel geen enkele infectie welkom is, lijkt iets over schimmelinfecties bijzonder vies. Dit is met name het geval wanneer de schimmel iets binnendringt dat even kostbaar en privé is als ons brein.
Schimmelinfecties van het centrale zenuwstelsel komen niet vaak voor, maar als dergelijke infecties optreden, kunnen de resultaten verwoestend zijn. Wat volgt is een galerij van vertrouwde schimmelinfecties in de neurologie, maar helaas zou de volledige lijst van alle mogelijke indringers aanzienlijk langer zijn.
Aspergillus
Aspergillus-soorten komen veel voor in de natuur. Ondanks frequente blootstelling is menselijke infectie met Aspergillus relatief zeldzaam, tenzij het immuunsysteem is onderdrukt. Risicofactoren voor een onderdrukt immuunsysteem zijn onder andere diabetes, steroïde behandeling, orgaantransplantaties, kanker, trauma, ondervoeding en AIDS.
Het organisme komt het lichaam binnen nadat het in de longen is ingeblazen, waar het in de bloedbaan terechtkomt. Eenmaal in het bloed kan Aspergillus vele verschillende organen infecteren, inclusief de hersenen. Aspergillus dat de hersenen binnendringt, kan epileptische aanvallen of focale tekorten veroorzaken, zoals gevoelloosheid of zwakte.
Het kan ook meningitis veroorzaken. Symptomen van meningitis zijn hoofdpijn, koorts en een stijve nek.
Op een MRI veroorzaakt een Aspergillus-infectie een abces dat lijkt op een kanonskogel in de hersenen. De behandeling is met een antischimmelmiddel zoals voriconazol of amfotericine. Zelfs bij behandeling is de mortaliteit van deze infectie relatief hoog.
Candida Albicans
Bijna iedereen herbergt candida al in het lichaam; het maakt deel uit van de normale flora van de gastro-intestinale en urogenitale traktaten. Soms gebeurt er een gebeurtenis waardoor candida zijn normale grenzen overschrijdt, wat meestal bij vrouwen gistinfecties veroorzaakt. Candida staat ook bekend om het veroorzaken van spruw, een witachtige bekleding van mond en keel.
Bij immuungecompromiteerde patiënten kunnen Candida-soorten het bloed binnendringen en zich verspreiden naar verschillende delen van het lichaam. Candida kan meningitis veroorzaken, meestal bij premature neonaten, of als een chirurgische complicatie. De diagnose wordt gesteld door een grote hoeveelheid cerebrospinale vloeistof (CSF) te verzamelen om in een laboratoriumcultuur te groeien.
Coccidioides Immitis
Coccidioides wordt aangetroffen in de woestijnen van de zuidwestelijke Verenigde Staten en Midden- en Zuid-Amerika. Infectie met coccidiose kan tal van problemen veroorzaken, variërend van de meestal goedaardige dalkoorts tot dodelijke meningitis.
Indien niet behandeld, sterft ongeveer 98% van de patiënten met coccidiale meningitis binnen twee jaar, volgens de National Institutes of Health, maar terwijl er jaarlijks ongeveer 150.000 infecties met Coccidioides plaatsvinden, zijn er bij minder dan 100 hiervan meningitis. Het kan maanden duren vanaf de eerste infectie voor meningitis om duidelijk te worden.
De symptomen omvatten een ernstige hoofdpijn, evenals andere symptomen die mogelijk pas laat in de loop van de ziekte aanwezig zijn.
De diagnose coccidia-meningitis wordt het best gedaan door onderzoek van CSF, verkregen door een lumbaalpunctie. Antistoffen voor het organisme kunnen worden getest voor het gebruik van dat CSF. In zeldzame gevallen kan een biopsie van de weefsels rond de hersenen (hersenvliezen) nodig zijn voor een nauwkeurige diagnose.
De voorkeursbehandeling voor coccidiose-infecties is oraal fluconazol. Sommige artsen zullen amfotericine B toevoegen. Als hydrocephalus aanwezig is, kan een shunt ook noodzakelijk zijn. Het kan weken duren voordat er een duidelijke verbetering is.
Cryptococcus Neoformans
Cryptococcus komt het lichaam binnen via de longen nadat iemand een schimmelspore heeft ingeademd. Van daaruit komt de schimmel in de bloedbaan en verspreidt zich door het lichaam, vooral naar de hersenen. Dit is vooral het geval bij mensen van wie het immuunsysteem wordt onderdrukt, hoewel af en toe gezonde mensen ook zijn geïnfecteerd door Cryptococcus.
Cryptococcus veroorzaakt meestal een aseptische meningoencephalitis (ontsteking van de hersenen en omliggende weefsels), met hoofdpijn, koorts en vaak een stijve nek en overgeven. De encefalitiscomponent veroorzaakt bijbehorende geheugenveranderingen en andere cognitieve gebreken.
Cryptococcen meningitis kan worden gediagnosticeerd door geschikte tests uit te voeren op cerebrospinale vloeistof verzameld door een lumbale punctie. Als de druk van de liquor wordt gemeten, kan deze bij deze infecties zeer hoog zijn. Een MRI vertoont vaak geen veranderingen, hoewel er soms een massa aanwezig kan zijn. Een bloedonderzoek kan ook bij patiënten worden uitgevoerd voor een cryptokokkenantigeen dat nuttig kan zijn bij het stellen van deze diagnose.
Histoplasmose
Histoplasmose is een schimmel die kan worden gevonden bij normale, gezonde mensen, maar het veroorzaakt ook af en toe een ernstige ziekte. In de Verenigde Staten, wordt het meestal gevonden in de valleien van de Ohio en Mississippi rivier in de Midwesten staten.
Meestal veroorzaakt de schimmel alleen problemen bij mensen van wie het immuunsysteem wordt aangetast door aandoeningen zoals aids of bepaalde medicijnen. Histoplasma kan koorts, gewichtsverlies en vermoeidheid veroorzaken.
Hoewel histoplasmose problemen kan veroorzaken in het hele lichaam – met name in de longen – wanneer het het centrale zenuwstelsel aanvalt, kan het worden opgespoord door naar antigenen in hersenvocht te zoeken. Het organisme lijkt niet gemakkelijk te groeien in een laboratorium. De helft van de tijd groeien kweken van CSF niet het organisme, zelfs als er een infectie is. Soms is een brein of meningeale biopsie de enige manier om de diagnose te stellen.
Histoplasmose die het centrale zenuwstelsel binnendringt, kan zeer moeilijk te behandelen zijn. Ongeveer 60 tot 80 procent van de patiënten reageert in eerste instantie op behandeling, volgens de National Institutes of Health, maar ongeveer de helft hiervan kan in latere jaren terugvallen. In het geval van terugval, kunnen sommige patiënten een langdurige of zelfs levenslange antischimmelbehandeling nodig hebben.
Amfotericine B is de aanbevolen behandeling voor patiënten die genoeg ziek zijn om in het ziekenhuis te worden opgenomen. Degenen die minder ernstig ziek zijn, kunnen beter worden behandeld met itraconazol.
Mucormycose
Mucormycose is een van de meest gevreesde neurologische infecties. Wanneer deze schimmel de hersenen of belangrijke bloedvaten in de hersenen binnendringt, is het sterftecijfer zeer hoog. Slechts enkele patiënten zijn ooit genezen onder deze omstandigheden.
De schimmels die deze infecties veroorzaken, worden eigenlijk vaak in de natuur aangetroffen en alle mensen worden regelmatig blootgesteld. Zoals vele schimmelinfecties, komen bijna alle menselijke gevallen van invasie voor wanneer de patiënt immuungecompromitteerd is.
Een mucormycose-infectie van de hersenen begint meestal in de neusholtes, waar de ziekte aanvankelijk een sinusitis nabootst met hoofdpijn, congestie en koorts. De schimmel doodt binnengedrongen weefsels snel en kan zich vanuit de sinussen direct in de ogen en de hersenen verspreiden. In zeldzame gevallen kan de schimmel via andere wegen de hersenen bereiken, zoals nadat ze met intraveneuze geneesmiddelen in de bloedbaan zijn geïnjecteerd.
Zodra de diagnose mucormycose is gesteld, is een chirurg nodig om al het dode weefsel weg te snijden. Deze operatie kan ontsierend zijn, omdat het neuskraakbeen, de baan van het oog en het gehemelte mogelijk allemaal moeten worden verwijderd. Vroege initiatie van een sterk antischimmelmiddel zoals amfotericine is ook van cruciaal belang. Zelfs bij agressieve behandeling is de overleving van dergelijke invasieve cerebrale mucormycose zeldzaam.
Zoals je hebt gemerkt, komen de meeste gevallen van neurologische schimmelinfecties voor bij mensen van wie het immuunsysteem niet goed werkt. Hoewel een schimmel gezonde mensen kan aanvallen, zijn dergelijke infecties relatief zeldzaam. Dat gezegd hebbende, deze infecties kunnen zeer ernstig of zelfs dodelijk zijn en moeten zo snel mogelijk worden herkend en behandeld.
