Hypothyreoïdie kan zich om een aantal verschillende redenen ontwikkelen, van een auto-immuunaanval op de schildklier (Hashimoto’s thyroïditis genaamd) tot het nemen van een medicijn zoals lithium. Hypothyreoïdie kan ook het eerste teken zijn van een onderliggende hypofyseprobleem.
Het begrijpen van het "waarom" achter een diagnose van hypothyreoïdie is essentieel om vooruitgang te boeken met een behandelplan.
Dit komt omdat, hoewel sommige mensen mogelijk een levenslange vervanging van schildklierhormonen nodig hebben, andere mogelijk een kortstondig geval van hypothyreoïdie hebben (bijvoorbeeld postpartum thyroiditis), moeten stoppen met het nemen van een medicijn of verdere diagnostische tests zoals beeldvorming van de hypofyse moeten ondergaan .
Algemene oorzaak
Hashimoto’s thyroïditis is de belangrijkste oorzaak van hypothyreoïdie in de Verenigde Staten.
Hashimoto’s thyroïditis
Hashimoto’s thyreoïditis is een auto-immuunziekte die uw schildklier beïnvloedt. In Hashimoto’s reageren antilichamen tegen eiwitten in uw schildklier, waardoor de klier zelf geleidelijk wordt vernietigd, waardoor het niet in staat is om de schildklierhormonen te produceren die uw lichaam nodig heeft.
Hashimoto’s thyroïditis komt vaker voor bij vrouwen en hoewel het op elke leeftijd kan voorkomen, komt het vaker voor als mensen ouder worden. Voor vrouwen ontwikkelt Hashimoto zich vaak tijdens de zwangerschap, na de bevalling of rond de menopauze.
Andere oorzaken
Naast de ziekte van Hashimoto zijn er ook andere oorzaken van hypothyreoïdie:
Chirurgie
Mensen met hyperthyreoïdie, schildklierknobbeltjes of schildklierkanker moeten mogelijk een operatie ondergaan. Als de schildklier operatief wordt verwijderd, is een persoon hypothyroop en heeft hij levenslange vervangende medicijnen voor schildklierhormoon nodig.
Als slechts een deel van de schildklier is verwijderd, is de kans groot dat het nog steeds voldoende schildklierhormoon kan aanmaken.
Straling
In plaats van schildklieroperaties of thyreostatica, worden sommige mensen met hyperthyreoïdie behandeld met radioactief jodium, wat de schildklier zal vernietigen, waardoor een persoon hypothyroïde wordt. Mensen die een bestralingsbehandeling ondergaan voor Hodgkin-lymfoom of hoofd-halskanker lopen ook het risico om hypothyreoïdie te ontwikkelen.
Thyroiditis
Thyroiditis beschrijft de ontsteking van de schildklier en is een algemene term voor verschillende schildklieraandoeningen. De ziekte van Hashimoto (zoals hierboven vermeld) is de meest voorkomende vorm van thyroiditis en wordt veroorzaakt door een auto-immuunaanval.
Een ander voorbeeld van thyreoïditis is subacute thyroïditis (ook wel de Quervain-thyreoiditis genoemd), die vermoedelijk door een virus wordt veroorzaakt. Bij dit type schildklierontsteking ervaart een persoon hyperthyreoïdie gevolgd door hypothyreoïdie, naast een gevoelige schildklier.
Bepaalde geneesmiddelen
Bepaalde medicijnen kunnen hypothyreoïdie veroorzaken. Deze medicijnen zijn onder meer:
- Lithium
- Amiodaron
- Thionamides (antithyroid-geneesmiddelen)
- Interferon-alfa
- Interleukin-2
- Bepaalde middelen tegen kanker (tyrosine-kinase-remmers en controlepunten met controlepunctie immunotherapie)
Jodiumoverschot of -tekort
Te veel jodium (bijvoorbeeld uit voedingsstoffen) supplementen die kelp bevatten) kunnen hypothyreoïdie veroorzaken of verergeren. Bovendien kan een tekort aan jodium, dat wordt gezien bij sommige mensen in onderontwikkelde landen, hypothyreoïdie veroorzaken. Jodium is noodzakelijk voor de productie van schildklierhormoon en wordt aangetroffen in voedingsmiddelen, zoals zuivelproducten, kip, rundvlees, varkensvlees, vis en gejodeerd zout.
Congenitale hypothyreoïdie
Sommige baby’s worden zonder schildklier of met slechts een gedeeltelijke schildklier geboren. Omdat er geen schildklier (of onvoldoende) is om schildklierhormoon te produceren, ontwikkelt zich hypothyreoïdie, die ernstig is en behandeling met een schildklierhormoon nodig heeft.
Hypofyseprobleem
De hypofyse bevindt zich in de hersenen en stimuleert andere klieren in het lichaam, zoals de schildklier, om hormonen af te geven. Als de hypofyse beschadigd raakt door een hersentumor, bestraling of hersenoperatie, functioneert deze mogelijk niet goed genoeg om de schildklier te signaleren. Dit kan dan resulteren in een te trage schildklier. Dit type hypothyreoïdie wordt centrale of secundaire hypothyreoïdie genoemd.
Infiltratieve ziekten
Zelden kunnen bepaalde ziekten, zoals hemochromatose, abnormale stoffen (ijzer, in het geval van hemochromatose) in uw hypofyse deponeren, waardoor centrale hypothyreoïdie optreedt, of minder vaak, uw schildklier, waardoor primaire hypothyreoïdie ontstaat.
Naast hemochromatose kan sarcoïdose granuloma-afzetting in de schildklier veroorzaken. Er is ook een zeldzame aandoening die fibreuze thyroïditis wordt genoemd (of Riedel’s thyroïditis), waarbij fibrotisch weefsel het normale schildklierweefsel vervangt.
Genetica
Je DNA speelt een rol bij het ontwikkelen van auto-immuun hypothyreoïdie, en dit werd ondersteund door een aantal studies.
Bijvoorbeeld, een Duitse studie vond een 32-voudig verhoogd risico op het ontwikkelen van Hashimoto’s thyroïditis bij kinderen en een 21-voudig verhoogd risico op broers en zussen van mensen met Hashimoto’s thyreoïditis.
Wanneer gekeken wordt naar de specifieke genen die gekoppeld zijn aan Hashimoto’s, hebben wetenschappers mutaties gevonden in de genen voor menselijk leukocytenantigeen (HLA), T-celreceptoren en andere moleculen die bij het immuunsysteem zijn betrokken.
Om de rol van genen bij de ontwikkeling van Hashimoto’s thyroïditis verder te ondersteunen, hebben de genetische syndromen, het syndroom van Turner en het Down-syndroom, een hoger dan verwacht percentage auto-immune schildklieraandoeningen, met name Hashimoto’s thyroïditis.
Alles bij elkaar is het echter belangrijk om te onthouden dat je genen een factor zijn die helpt je risico op het ontwikkelen van hypothyreoïdie te voorspellen. Er zijn veel andere factoren (milieu) die in het spel komen, zoals zwangerschap of het nemen van bepaalde medicijnen.
Uiteindelijk is het de combinatie van genen en een trigger voor het milieu die het unieke risico van een persoon voor het ontwikkelen van hypothyreoïdie voorspellen.
Veelvoorkomende risicofactoren
Factoren die het risico van een persoon om hypothyreoïdie te ontwikkelen vergroten, zijn:
- Vrouw zijn
- Op oudere leeftijd zijn
- Blank of Aziatisch
- Een familiegeschiedenis van Hashimoto’s thyreoïditis of een andere auto-immuunziekte hebben
- Een persoonlijke geschiedenis van een auto-immuun hebben ziekte (bijvoorbeeld bijnierinsufficiëntie, reumatoïde artritis of type 1 diabetes)
- zwanger of postpartum zijn
- te veel of te weinig jodiumconsumptie
- behandeld met radioactief jodium
- ontvangen straling aan de nek of bovenste borstkas
- onderging een schildklieroperatie
- behandeld met bepaalde medicijnen (bijvoorbeeld lithium voor bipolaire stoornis)
Evoluerende risicofactoren
Interessant is dat uit onderzoek blijkt dat seleniumgebrek mogelijk verband houdt met de ontwikkeling van thyroïditis en hypothyreoïdie van Hashimoto. Bovendien is het hebben van een onderliggende hoofdpijnstoornis, zoals migraine, geassocieerd met een verhoogd risico op hypothyreoïdie, vooral bij vrouwen met overgewicht.
Het is nog steeds onduidelijk hoe roken precies de schildklier beïnvloedt, hoewel het waarschijnlijk complex is. Terwijl studies suggereren dat het roken van sigaretten het risico op hypothyreoïdie verhoogt bij mensen met thyroïditis van Hashimoto, suggereert ander onderzoek dat roken eigenlijk gekoppeld is aan een lagere prevalentie van hypothyreoïdie en een hogere prevalentie van hyperthyreoïdie.
