Mensen met inflammatoire darmaandoeningen (IBD) kunnen om verschillende redenen een ongeluk met de badkamer ervaren. Neem een groep mensen met IBD bij elkaar en je zult horen dat het ‘het bijna niet is gelukt’ en ‘het niet redde’ en ‘raarste plaatsen die ik heb gepoept’. Bij een flare-up is het mogelijk om fecale incontinentie (fecale bevuiling of ongevallen in de badkamer) te ervaren, maar het is meestal een tijdelijk probleem dat verdwijnt als de flare-up onder controle is.
Veel mensen denken dat incontinentie een probleem is dat alleen ouderen treft. De waarheid is dat incontinentie iedereen kan overkomen, in elk stadium van het leven. Er wordt geschat dat maar liefst 18 miljoen mensen in de Verenigde Staten fecale incontinentie ervaren. Zelfs gezonde mensen kunnen tijdelijke incontinentie ervaren als ze zijn geïnfecteerd met een bacterie (zoals van onvoldoende verhit vlees) of een gastro-intestinaal virus (soms de "maaggriep" genoemd).
Incontinentie is een moeilijk onderwerp om over te praten, en nog moeilijker om mee om te gaan, maar toch moet het niet worden genegeerd. Dit artikel gaat vooral in op de oorzaken en aandoeningen van fecale incontinentie die verband houden met IBD.
Wat is incontinentie?
Incontinentie is wanneer ontlasting het lichaam onwillekeurig verlaat. Dit omvat een reeks zorgen – van een kleine hoeveelheid ontlasting die lekt uit de anus (zoals bij het passeren van gas) tot onbeheersbare diarree.
Incontinentie kan het gevolg zijn van een probleem met de spieren in het anorectale gebied of van zenuwbeschadiging die het vermogen schaadt om te herkennen wanneer het tijd is om de darmen te bewegen.
We leren als kinderen hoe we het afval van ons lichaam moeten beheren en schoon moeten blijven. Defecatie is iets, de meesten van ons wordt geleerd, om privé in het toilet te worden gedaan.
Daarom is incontinentie een van de meer taboe onderwerpen in onze cultuur, en mensen die publiekelijk toegeven zijn onderhevig aan spot. Helaas bespreken de meeste mensen het probleem nooit met een zorgaanbieder.
Wie krijgt incontinentie?
Incontinentie kan iedereen overkomen, hoewel het bij vrouwen iets meer voorkomt dan bij mannen. Enkele van de aandoeningen die verband houden met fecale incontinentie omvatten een beroerte en een ziekte van het zenuwstelsel. Mensen met ernstige chronische ziekten en mensen boven de 65 jaar hebben ook meer kans op incontinentie. Vrouwen kunnen incontinentie ontwikkelen als gevolg van letsel aan de bekkenbodem tijdens de bevalling.
Oorzaken
Diarree. Incontinentie gerelateerd aan IBD kan een gevolg zijn van fecale urgentie, wat de onmiddellijke noodzaak is om het toilet te gebruiken. De meeste mensen met IBD kunnen zich identificeren met de noodzaak om naar het toilet te rennen, vooral als ze opflakkeren en diarree ervaren. Het is in deze tijden dat ongevallen met de badkamer kunnen en zullen gebeuren. Incontinentie door diarree is een gevolg van de ontsteking in de anus en het rectum die wordt veroorzaakt door de IBD, evenals het feit dat vloeibare ontlasting (diarree) moeilijker te houden is voor de anale sluitspier dan een stevige ontlasting.
De urgentie om de darmen te verplaatsen, moet verbeteren wanneer de flare-up wordt behandeld en de diarree begint af te nemen.
Abcessen. Mensen met IBD, vooral die met de ziekte van Crohn, lopen een verhoogd risico op abcessen. Een abces is een infectie die resulteert in een verzameling pus, die een holte op de infectieplaats kan creëren. Een abces in de anus of het rectum kan leiden tot incontinentie, hoewel dit niet vaak voorkomt. In sommige gevallen kan een abces een fistel veroorzaken. Een fistel is een tunnel die zich vormt tussen twee lichaamsholten of tussen een orgaan in het lichaam en de huid. Als zich een fistel vormt tussen de anus of het rectum en de huid, kan er ontlasting uit de fistel lekken.
Littekens. Littekenvorming in het rectum is een andere mogelijke oorzaak van fecale incontinentie. IBD dat ontsteking in het rectum veroorzaakt, kan leiden tot littekens in de weefsels in dat gebied. Wanneer de endeldarm op deze manier wordt beschadigd, kan het weefsel minder elastisch worden. Met een verlies aan elasticiteit kan het rectum niet zoveel ontlasting vasthouden en dit kan incontinentie veroorzaken.
Chirurgie. Operaties in het rectale gebied kunnen ook de spieren in de anus beschadigen. Een probleem dat veel volwassenen hebben en die met IBD zijn geen uitzondering, zijn aambeien. Aambeien zijn vergrote bloedvaten in het rectum die kunnen bloeden of andere symptomen kunnen veroorzaken. Hoewel aambeien doorgaans worden behandeld met thuismaatregelen zoals meer vezels consumeren, meer water drinken en het gebruik van vrij verkrijgbare crèmes en zetpillen, wordt in sommige ernstige gevallen chirurgie gebruikt. Als de spieren in de sluitspier beschadigd zijn tijdens een aambei operatie, kan dit leiden tot incontinentie.
Behandeling
Er zijn veel behandelingen voor fecale incontinentie, variërend van huisbehandelingen tot operatief herstel van de anale en rectale spieren. Wanneer wordt vastgesteld dat de uiteindelijke oorzaak een opflakkering van IBD is, zou de behandeling zijn om de IBD onder controle te krijgen. De oplossing van de ontsteking in de anus en het rectum en de bestrijding van de diarree kan helpen om de incontinentie te stoppen.
Medicijnen. Voor sommige mensen kunnen medicijnen worden voorgeschreven om incontinentie te behandelen. Voor diarree kan een anti-diarree middel worden gebruikt, hoewel dit soort medicijnen meestal niet worden gebruikt voor mensen die IBD hebben (vooral colitis ulcerosa). In het geval dat fecale incontinentie verband houdt met constipatie, kunnen laxeermiddelen worden voorgeschreven (ook dit is niet vaak het geval voor mensen met IBD).
Injecteerbare medicijnen. In de afgelopen jaren is er een dextranomeer gel ontwikkeld voor incontinentie die direct in de wand van het anale kanaal wordt geïnjecteerd. De gel verdikt de wand van het anale kanaal. Het toedienen van dit medicijn gebeurt binnen enkele minuten in het kantoor van de dokter en patiënten kunnen doorgaans de meeste normale activiteiten hervatten ongeveer een week na ontvangst van de injectie.
Biofeedback. Een andere behandeling voor mensen met darmstoornissen is biofeedback. Biofeedback is een manier om de geest en het lichaam te heropvoeden om samen te werken. Het heeft enige effectiviteit getoond bij de behandeling van bepaalde darmaandoeningen bij sommige patiënten en wordt meestal gebruikt nadat andere therapieën niet effectief zijn gebleken. Biofeedback is een poliklinische therapie die meestal gedurende een periode van weken wordt uitgevoerd. In biofeedbacksessies leren patiënten hoe ze in contact kunnen komen met de spieren van hun bekkenbodem en hoe ze beter onder controle kunnen worden gehouden.
Darmherscholing. Voor sommige mensen kan het helpen om zich te concentreren op gezonde stoelgang. Bij het opnieuw omscholen van de darm concentreren patiënten zich elke dag gedurende een bepaalde periode op hun stoelgang om een regelmatige routine te vergemakkelijken. Dit wordt vaak aangevuld met veranderingen in het dieet, zoals meer water drinken of meer vezels eten.
Chirurgie. Als wordt vastgesteld dat het probleem een fysiek probleem is (zoals zenuwen en weefsels die worden beschadigd door een ontsteking of bevalling), kan een operatie om de spieren te herstellen worden gebruikt. Bij een type operatie, sfincteroplastiek genoemd, worden beschadigde spieren in de anale sluitspier verwijderd en worden de resterende spieren strakker. Sfincterhersteloperaties worden uitgevoerd door spieren uit een ander deel van het lichaam (zoals de dijen) te nemen en deze te gebruiken om de beschadigde spieren in de sluitspier te vervangen. In andere gevallen kan een sluitspier vervangen worden. Bij deze operatie wordt een opblaasbare buis in het anale kanaal ingebracht. Patiënten gebruiken een pomp om deze te openen voor het passeren van ontlasting en sluiten deze weer na het poepen. De meest radicale operatie die wordt gebruikt om fecale incontinentie te behandelen, is de colostoma, waarbij de dikke darm door de buikwand wordt gebracht (waardoor een stoma ontstaat) en ontlasting wordt verzameld in een extern apparaat dat aan de zijkant van het lichaam wordt gedragen. Een colostoma wordt meestal alleen gedaan als alle andere therapieën zijn mislukt.
