Het is bekend dat overgewicht of obesitas een belangrijke risicofactor is voor coronaire hartziekte (CAD), hartaanval en beroerte. Onderzoekers verschillen echter in de vraag welke methode het beste is om te kwantificeren of een persoon "te" overgewicht heeft – dat wil zeggen, zwaar genoeg voor hun gewicht om hun cardiovasculaire risico te beïnvloeden. De drie meest gebruikte meetwaarden zijn BMI (body mass index), tailleomtrek en taille-tot-heupverhouding.
Maar is het één beter dan de anderen?
De BMI
De maatstaf die het meest wordt gebruikt om gewichtsgerelateerd risico te beoordelen, is BMI, de verhouding van uw gewicht tot het kwadraat van uw lengte. Een BMI van 25 – 29,9 wordt beschouwd als overgewicht, van 30 – 34,9 is obesitas, en 35 of ouder is erg zwaarlijvig. BMI-calculators zijn gemakkelijk te gebruiken (alles wat u nodig heeft, is uw lengte en gewicht) en zijn direct online beschikbaar. (Hier is er een van de NIH.)
De BMI is nuttig omdat deze meting is gebruikt in tal van klinische onderzoeken, dus er is veel analyse uitgevoerd met de BMI-meting. In feite waren de formele definities van "overgewicht", "zwaarlijvig" en "zeer zwaarlijvig" zelf gebaseerd op deze BMI-onderzoeken.
BMI is echter niet altijd accuraat. Het overschat lichaamsvet bij mensen met veel spiermassa en neigt het te onderschatten bij oudere mensen (die vaak spiermassa verliezen).
Tailleomtrek
Het idee om de middelomtrek als risicovoorspeller te gebruiken, komt voort uit het feit dat abdominale obesitas (accumulatie van vetweefsel in de buik) over het algemeen als "erger" wordt verondersteld dan dat elders vetophoping plaatsvindt (zoals de billen of dijen) .
Dit komt omdat abdominale obesitas correleert met een verhoogd risico voor niet alleen hart- en vaatziekten, maar ook metabool syndroom, hypertensie en diabetes.
Studies hebben aangetoond dat een tailleomtrek van 40 inch of meer (102 cm) bij mannen en van 35 inch of meer (88 cm) bij vrouwen geassocieerd is met een verhoogd cardiovasculair risico.
Waist-to-hip ratio
De taille-tot-heup ratio is een andere manier om abdominale obesitas te beoordelen en studies hebben bevestigd dat deze meting significant correleert met het cardiovasculaire risico. Om uw taille-tot-heupverhouding te berekenen, meet u zowel uw taille- als heupomtrek en verdeelt u vervolgens de taillemaat door de heupmeting. Bij vrouwen moet de verhouding 0,8 of minder zijn en bij mannen 1,0 of minder. (Dit betekent dat bij vrouwen de taille smaller zou moeten zijn dan bij de heupen, en bij mannen zou de taille smaller moeten zijn of hetzelfde als die van de heupen.)
De taille-tot-heupverhouding is nuttig omdat bij kleinere mensen de tailleomtrek alleen al onderschat risico. Door de tailleomtrek te vergelijken met de heupomtrek, kunt u een betere indicatie krijgen van abdominale obesitas.
Welke meting is beter bij het voorspellen van risico’s?
Er is geen definitief antwoord op deze vraag.
BMI is zeker de "standaard" maat voor obesitas, in die zin dat het de maat is die wordt aanbevolen door de NIH, de American Heart Association, de American College of Cardiology en The Obesity Society. Deze aanbevelingen zijn wederom gebaseerd op het grote aantal onderzoeken dat BMI heeft gebruikt om cardiovasculaire uitkomsten te voorspellen.
Het is echter belangrijk om te beseffen dat, hoewel BMI vrij goed is in het voorspellen van het algehele risico in grote populaties, het misschien niet een bijzonder nauwkeurige meting is voor een bepaald individu.
Het houdt ook niet specifiek rekening met de mate van abdominale obesitas die iemand heeft.
Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat een maat voor de buikomvang significant nauwkeuriger kan zijn dan BMI bij het voorspellen van hartziekten. In het bijzonder, terwijl BMI een voorspeller is van een hartaanval, is het een relatief zwakke voorspeller wanneer rekening wordt gehouden met andere risicofactoren (zoals diabetes, roken, cholesterol, voeding, activiteit en hypertensie). Sommige studies hebben daarentegen aangetoond dat een verhoogde taille-tot-heupverhouding een sterke voorspeller van hartziekten is, zelfs nadat de statistieken waren aangepast voor deze andere risicofactoren.
De bottom line
Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten en metabole aandoeningen zoals diabetes. De vraag hoe we het best kunnen meten of we "te veel" wegen, is een goede, maar in de meeste gevallen is het niet zo moeilijk om erachter te komen.
Veel artsen vertrouwen nu op een combinatie van maatregelen om patiënten te adviseren over hun gewichtsgerelateerde risico’s. Als uw BMI 35 of hoger is, is dat vrijwel alles wat u moet weten. En als je BMI 30 – 35 is, tenzij je een bodybuilder bent of een ander type gespierde atleet, ben je bijna zeker te dik. Maar als u in de categorie "overgewicht" bent, kan het weten van uw middelomtrek of uw heupen-naar-heupverhouding u iets belangrijks vertellen, omdat abdominale obesitas slecht voor u is, zelfs als uw totale gewicht niet bizar hoog is.
Een ander voordeel van de heup-tot-heupverhouding is dat u het zelf kunt beoordelen, zonder iets formeel te meten, in de privacy van uw eigen huis. Strek je gewoon naar je skivvies en kijk naar jezelf in de spiegel, zowel in het hoofd als in het profiel. Als je taille in beide dimensies groter is dan je heupen, ben je kapot en draagt je overtollige pond bij aan je algehele cardiovasculaire risico. Om uw risico te beperken, is uw gewicht iets dat u moet aanpakken.
Bronnen:
